Əməkhaqqı natura şəklində verilə bilərmi?

Öncə qeyd edək ki, qanunvericiliyə görə əməkhaqqı – müvafiq iş vaxtı ərzində əmək funksiyasını yerinə yetirmək üçün əmək müqaviləsi ilə müəyyən edilmiş, işçinin gördüyü işə (göstərdiyi xidmətlərə) görə işəgötürən tərəfindən pul və ya natura formasında ödənilən gündəlik və ya aylıq məbləğ, habelə ona edilən əlavələrin, mükafatların və digər ödənclərin məcmusudur.

Əməkhaqqının natura formasında ödənilməsi ilə bağ­lı Əmək Mə­cəl­lə­si­nin 174-cü mad­də­si­nin 3-cü bən­din­də be­lə bir qeyd var: “İş­çi­nin ra­zı­lı­ğı ilə əməkhaq­qı­nın 20 fai­zə qə­də­ri mü­tə­na­sib də­yər­li na­tu­ra formasın­da mü­əs­si­sə­də is­teh­sal edi­lən is­teh­lak mal­la­rı ilə, la­kin­ al­ko­qol­lu iç­ki­lər, 18 ya­şı­na çat­ma­mış iş­çi­lə­rə ener­ge­tik iç­ki­lər, ha­be­lə, tü­tün mə­mu­lat­la­rı, narkotik va­si­tə­lər və psi­xot­rop mad­də­lər və mül­ki döv­riy­yə­də ol­ma­sı­na yol verilmə­yən (mül­ki döv­riy­yə­si məh­dud­laş­dı­rıl­mış) di­gər əş­ya­lar­ is­tis­na olun­maq­la, di­gər məi­şət­də iş­lə­di­lən gün­də­lik tə­lə­bat mal­la­rı ilə əvəz edi­lib ve­ri­lə bi­lər”.

Əməkhaq­qı­nın na­tu­ra şək­lin­də ve­ril­mə­si za­ma­nı üç əsas mə­qa­ma diq­qət yetirmək lazım­dır:

-bi­rin­ci­si, na­tu­ra şək­lin­də əməkhaq­qı ilə bağ­lı mak­si­mal li­mi­tin 20 fa­iz ol­ma­sı;

- ikin­ci­si, na­tu­ra şək­lin­də ve­ri­lən əməkhaq­qı­nın is­teh­lak mal­la­rı və məişət­də is­ti­fa­də edi­lən di­gər gün­də­lik tə­lə­bat mal­la­rı ol­ma­sı;

- üçün­cü­sü, al­ko­qol­lu iş­çi­ki­lər is­tis­na edil­mək­lə ve­ri­lə bil­mə­si.

Misal 1: Mü­əs­si­sə qi­da sa­hə­sin­də bir ne­çə çe­şid­də is­teh­lak mal­la­rı­nın is­teh­sa­lı ilə məş­ğul­dur. Müəssisənin iş­çi­si öz ra­zı­lı­ğı ilə əməkhaq­qı­nın 20 fai­zə qə­də­ri­ni na­tu­ra for­ma­sın­da almaq istəyir. İş­çi­nin əməkhaq­qı­nın 800 ma­nat ol­duğunu fərz et­sək, işə­gö­tü­rən işçiyə əməkhaq­qı­nın 160 ma­na­ta qə­dəri­ni na­tu­ra for­ma­sın­da verməli, 640 manatı­nı isə pul şək­lin­də kö­çür­mə­li­dir.

Misal 2: İş­çi al­ko­qol­lu iç­ki­lər is­teh­sa­lı mü­əs­si­sə­sin­də ça­lı­şır və əməkhaqqının bir hissəsini natura şəklində almaq istəyir. Bu halda ona əməkhaqqı na­tu­ra şək­lin­də ve­ri­lə bil­məz. Çün­ki mü­əs­si­sə­nin is­teh­sal et­di­yi məhsul­lar is­teh­lak mal­la­rı ol­sa da, al­ko­qol­lu iç­ki­lər­dir.