tr
Seyyar vergi denetiminin kapsamındaki dönem ve vergi türleri hangi durumlarda artırılabilir?
Seyyar vergi denetiminin kapsamındaki dönem ve vergi türleri hangi durumlarda artırılabilir?
Seyyar vergi denetimi, Vergi Kanunu'na göre, vergi mükellefinin işletme faaliyetlerinin, muhasebe kayıtlarının ve diğer vergiyle ilgili işlemlerinin yerinde denetlenmesi amacıyla vergi otoriteleri tarafından yapılan denetim prosedürüdür. Denetimin temel amacı, vergi mükelleflerinin vergi yükümlülüklerini doğru bir şekilde yerine getirip getirmediğini kontrol etmek, vergi yasalarının ihlal edildiği durumlarda ise bu ihlallerin ortadan kaldırılması için önlemler almaktır.
Peki, hangi durumlarda seyyar vergi denetiminin kapsadığı dönem değiştirilebilir? Vergi uzmanı Zirəddin Məmmədov bu soruya açıklık getiriyor:
Vergi Kanunu'nun 36.3. maddesine göre, eğer başka bir durum belirlenmemişse, seyyar vergi denetimi, kurumlar vergisi, gelir vergisi, emlak vergisi ve toprak vergisi bakımından vergi mükellefinin son üç takvim yılıyla sınırlıdır; diğer vergiler içinse, denetimin yapıldığı yıl dahil olmak üzere son üç yıldan fazla olmayan bir dönem kapsanabilir.
Seyyar vergi denetiminin kapsadığı dönem veya denetlenen vergi türleri, belirli durumlarda artırılabilir. Bu durumlar Vergi Kanunu'nun 36.3-1 maddesinde belirtilmiştir:
1.Vergi mükellefinin başvurusu üzerine: Eğer vergi mükellefi, denetim dönemi süresinin uzatılmasını talep ederse, bu mümkündür.
Örnek 1: "AA" Şirketi 2023-2024 yılları arasında denetleniyor. Şirket, 2022 yılına ait bazı bilgilerin önceki denetimlerde fark edilmediğini belirtiyor. Vergi otoritesine başvurarak 2022 yılına da dahil edilmesini istiyor. Vergi otoritesi bu talebi kabul ediyor ve denetim dönemi 2022 yılını da kapsayacak şekilde uzatılıyor.
2.Vergi kaçakçılığıyla ilgili güvenilir bilgilerin olması: Eğer denetimin kapsadığı dönemin sonrasındaki dönemde vergi kaçakçılığına dair vergi otoritesinde güvenilir bilgiler varsa, denetim dönemi ve/veya vergi türleri artırılabilir.
Örnek 2: "BB" Şirketi 2022-2023 yılları arasında denetleniyor. Denetim sırasında vergi otoritesi, şirketin 2024 yılı boyunca işlem hacmini kasıtlı olarak düşürmek amacıyla elektronik fatura sunmadığını tespit ediyor. Bu yeni bilgiye dayalı olarak, denetim dönemi 2024 yılını da kapsayacak şekilde artırılabiliyor.
3.Mahkeme veya kolluk kuvvetlerinin kararıyla: Eğer mahkeme veya kolluk kuvvetleri vergi denetimi yapılmasına dair bir karar verirse, denetim dönemi ve/veya denetlenen vergi türleri artırılabilir.
Örnek 3: "CC" Şirketi 2022-2023 yılları arasında denetleniyor. Ancak kolluk kuvvetleri, şirketin 2024 yılı içinde yasa dışı gelir elde ettiğini belirliyor ve mahkeme kararıyla 2024 yılı da denetlenmesi isteniyor. Vergi otoritesi bu karar doğrultusunda denetim dönemi 2024 yılı da dahil olacak şekilde artırıyor.
4.Vergi beyannamesi süresinin bitmesi durumunda: Eğer kurumlar vergisi, gelir vergisi, emlak vergisi ve toprak vergisinin bir ya da birkaçıyla ilgili beyannamenin verilme süresi, denetimin devam ettiği döneme denk geliyorsa, denetim dönemi ve/veya vergi türleri artırılabilir.
Örnek 4: "AA" Şirketine Eylül 2023'te seyyar vergi denetimi başlatılmış ve denetim dönemi 2020, 2021 ve 2022 yılları ile 2023'ün aylık ve üç aylık vergi beyannamelerini kapsıyordu. Ancak denetim 2024 yılı Haziran ayında hâlâ devam ediyorsa, vergi otoritesi 2023 yılının yıllık vergi beyannamelerini de denetim dönemi içine alabilir.
Seyyar vergi denetimi, Vergi Kanunu'na göre, vergi mükellefinin işletme faaliyetlerinin, muhasebe kayıtlarının ve diğer vergiyle ilgili işlemlerinin yerinde denetlenmesi amacıyla vergi otoriteleri tarafından yapılan denetim prosedürüdür. Denetimin temel amacı, vergi mükelleflerinin vergi yükümlülüklerini doğru bir şekilde yerine getirip getirmediğini kontrol etmek, vergi yasalarının ihlal edildiği durumlarda ise bu ihlallerin ortadan kaldırılması için önlemler almaktır.
Peki, hangi durumlarda seyyar vergi denetiminin kapsadığı dönem değiştirilebilir? Vergi uzmanı Zirəddin Məmmədov bu soruya açıklık getiriyor:
Vergi Kanunu'nun 36.3. maddesine göre, eğer başka bir durum belirlenmemişse, seyyar vergi denetimi, kurumlar vergisi, gelir vergisi, emlak vergisi ve toprak vergisi bakımından vergi mükellefinin son üç takvim yılıyla sınırlıdır; diğer vergiler içinse, denetimin yapıldığı yıl dahil olmak üzere son üç yıldan fazla olmayan bir dönem kapsanabilir.
Seyyar vergi denetiminin kapsadığı dönem veya denetlenen vergi türleri, belirli durumlarda artırılabilir. Bu durumlar Vergi Kanunu'nun 36.3-1 maddesinde belirtilmiştir:
1.Vergi mükellefinin başvurusu üzerine: Eğer vergi mükellefi, denetim dönemi süresinin uzatılmasını talep ederse, bu mümkündür.
Örnek 1: "AA" Şirketi 2023-2024 yılları arasında denetleniyor. Şirket, 2022 yılına ait bazı bilgilerin önceki denetimlerde fark edilmediğini belirtiyor. Vergi otoritesine başvurarak 2022 yılına da dahil edilmesini istiyor. Vergi otoritesi bu talebi kabul ediyor ve denetim dönemi 2022 yılını da kapsayacak şekilde uzatılıyor.
2.Vergi kaçakçılığıyla ilgili güvenilir bilgilerin olması: Eğer denetimin kapsadığı dönemin sonrasındaki dönemde vergi kaçakçılığına dair vergi otoritesinde güvenilir bilgiler varsa, denetim dönemi ve/veya vergi türleri artırılabilir.
Örnek 2: "BB" Şirketi 2022-2023 yılları arasında denetleniyor. Denetim sırasında vergi otoritesi, şirketin 2024 yılı boyunca işlem hacmini kasıtlı olarak düşürmek amacıyla elektronik fatura sunmadığını tespit ediyor. Bu yeni bilgiye dayalı olarak, denetim dönemi 2024 yılını da kapsayacak şekilde artırılabiliyor.
3.Mahkeme veya kolluk kuvvetlerinin kararıyla: Eğer mahkeme veya kolluk kuvvetleri vergi denetimi yapılmasına dair bir karar verirse, denetim dönemi ve/veya denetlenen vergi türleri artırılabilir.
Örnek 3: "CC" Şirketi 2022-2023 yılları arasında denetleniyor. Ancak kolluk kuvvetleri, şirketin 2024 yılı içinde yasa dışı gelir elde ettiğini belirliyor ve mahkeme kararıyla 2024 yılı da denetlenmesi isteniyor. Vergi otoritesi bu karar doğrultusunda denetim dönemi 2024 yılı da dahil olacak şekilde artırıyor.
4.Vergi beyannamesi süresinin bitmesi durumunda: Eğer kurumlar vergisi, gelir vergisi, emlak vergisi ve toprak vergisinin bir ya da birkaçıyla ilgili beyannamenin verilme süresi, denetimin devam ettiği döneme denk geliyorsa, denetim dönemi ve/veya vergi türleri artırılabilir.
Örnek 4: "AA" Şirketine Eylül 2023'te seyyar vergi denetimi başlatılmış ve denetim dönemi 2020, 2021 ve 2022 yılları ile 2023'ün aylık ve üç aylık vergi beyannamelerini kapsıyordu. Ancak denetim 2024 yılı Haziran ayında hâlâ devam ediyorsa, vergi otoritesi 2023 yılının yıllık vergi beyannamelerini de denetim dönemi içine alabilir.