Teknoloji parkın sakinlerine hangi teşvikler uygulanıyor?

Son dönemde teknoloji parklarının sayısı artmış, aynı zamanda bu parklarda faaliyet gösteren yerleşiklerin (rezidentlerin) faaliyet alanları da genişlemiştir. Bu nedenle, söz konusu yerleşiklerin vergilendirilmesi ile ilgili mükelleflerin çeşitli sorularına açıklık getirme gereği ortaya çıkmıştır.

Altay Ceferov konuyu örnekler üzerinden açıklamıştır.

Diyelim ki, “AA” Ltd. teknoloji parkının bir yerleşiğidir ve 01.10.2025 tarihinden itibaren kendisine yerleşiklik sertifikası verilmiştir. Bir teknoloji parkı yerleşiğinin tanımlanması için öncelikle Vergi Kanununun ilgili maddesine bakmamız gerekir. Kanunun 13.2.53’üncü maddesine göre, teknoloji parkı yerleşiği – ilgili yürütme organı tarafından belirlenen usule göre teknoloji parkı kayıt sertifikasını almış ve teknoloji parkı içinde veya dışında faaliyet gösteren tüzel kişi ya da tüzel kişilik oluşturmadan girişimcilik faaliyeti yürüten gerçek kişidir.

Vergi Kanununun 106.1.13’üncü maddesinde belirtilmiştir ki, ilgili yürütme organının belirlediği kurum tarafından kurulan sanayi veya teknoloji parklarının yerleşiği olan tüzel kişilerin bu parklardaki faaliyetlerinden elde ettikleri gelir, kayıt oldukları hesap döneminden itibaren 10 yıl süreyle kurumlar vergisinden muaftır.

Bu maddeye göre, teknoloji parkı yerleşiği olarak “AA” Ltd.’nin 01.10.2025’ten 01.10.2035’e kadar teknoloji parkı faaliyetlerinden elde ettiği gelir 10 yıl boyunca kurumlar vergisinden muaftır.

KDV istisnaları ise Vergi Kanununun 164’üncü maddesiyle düzenlenmiştir. Bu maddeye göre, teknoloji parkına ilişkin sadece aşağıdaki faaliyetler veya işlemler KDV’den istisnadır:

İlgili yürütme organının belirlediği kurum tarafından kurulan sanayi veya teknoloji parklarının altyapısının, üretim alanlarının oluşturulması ve inşası, ayrıca bilimsel araştırma ve deneysel tasarım çalışmalarının yürütülmesi amacıyla, parkın yönetim organizasyonu veya operatörü tarafından, ilgili yürütme organının onay belgesi temelinde yapılan makine, teknolojik ekipman ve tesis ithalatı.

Bu istisnalar yalnızca teknoloji parkının yönetici kurumuna ve operatörüne aittir. Ancak “AA” Ltd. bir yerleşiktir; dolayısıyla 164.1.15’inci madde kapsamındaki işlemlere ilişkin KDV istisnası ona uygulanmaz.

Ayrıca, Vergi Kanununun 164.1.16’ncı maddesine göre, sanayi ve teknoloji parklarında üretim alanlarının inşası, bilimsel araştırma, deneysel tasarım çalışmaları ve üretim amaçlı faaliyetler için parkın yerleşiği olan tüzel kişiler veya gerçek kişiler tarafından yapılan makine, teknolojik ekipman ve tesis ithalatı – yerleşiğin parkta kayıt olduğu tarihten itibaren 10 yıl süreyle KDV’den istisnadır.

Dolayısıyla, “AA” Ltd. teknoloji parkındaki faaliyetlerini kurmak amacıyla herhangi bir ekipman, makine veya tesis ithal ederse, 10 yıl boyunca ithalat KDV’si ödemeyecektir. Ancak teknoloji parkı yerleşiğine yapılan mal, iş ve hizmet teslimlerine ilişkin KDV istisnası bulunmamaktadır. Bu nedenle “AA” Ltd. sunduğu iş ve hizmetler için %18 KDV ödeyecektir.

Vergi Kanununun 199.7 ve 207.3’üncü maddeleri de teknoloji parkı yerleşikleri için hükümler içermektedir. 199.7’nci maddeye göre, sanayi veya teknoloji parklarının yerleşiği olan tüzel kişiler veya gerçek kişiler, parkta kayıt oldukları hesap döneminden itibaren 10 yıl süreyle bu parklardaki malları için emlak vergisi ödemezler. Bu muafiyet, teknoloji parkı dışında sistem entegrasyonu, yazılım geliştirme ve yazılım iyileştirme faaliyetleri yürüten yerleşikler için de geçerlidir.

207.3’üncü maddeye göre ise, aynı şekilde, parkta kayıt oldukları dönemden itibaren 10 yıl süreyle parkta kullandıkları araziler için arazi vergisinden muaftırlar. Bu muafiyet de park dışında sistem entegrasyonu, yazılım geliştirme ve iyileştirme faaliyeti yürüten yerleşiklere uygulanır.

Bu maddelerden açıkça anlaşılmaktadır ki, teknoloji parkı yerleşiklerinin park içindeki mülkleri emlak vergisinden, kullandıkları araziler ise arazi vergisinden muaftır.

Temettülerle (kâr paylarıyla) ilgili olarak Vergi Kanununda aşağıdaki hükümler yer almaktadır:

102.1.21-1. Teknoloji parkı yerleşiği olarak, park dışında sistem entegrasyonu, yazılım geliştirme ve iyileştirme faaliyeti yürüten kişiler tarafından ödenen temettüler – yerleşiğin sertifika aldığı yıldan itibaren 10 yıl boyunca gelir vergisinden muaftır.

106.1.13-1. Aynı şekilde, teknoloji parkı yerleşiği olarak, park dışında sistem entegrasyonu, yazılım geliştirme ve iyileştirme faaliyeti yürüten kişiler tarafından ödenen temettüler – sertifikanın alındığı yıldan itibaren 10 yıl süreyle vergiden muaftır.

Ayrıca, teknoloji parkı yerleşiklerinin çalışanlarına ilişkin belirli hükümler de bulunmaktadır. “Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.8’inci maddesine göre, teknoloji parkı yerleşiği (sistem entegrasyonu, yazılım geliştirme ve iyileştirme faaliyetlerini yürütenler dâhil), onun yüklenicisi ve bu yükleniciyle doğrudan sözleşme imzalayan alt yüklenici ile iş sözleşmesi (kontrat) temelinde istihdam edilen kişiler (yabancılar ve vatansızlar hariç), 1 Ocak 2023 tarihinden itibaren 10 yıl süreyle, zorunlu devlet sosyal sigorta primlerini kendi tercihine göre ya asgari aylık ücretin dört katı üzerinden ya da fiili maaş tutarına göre ödeyeceklerdir.

Kanundan da anlaşıldığı üzere, teknoloji parkı yerleşiğinin çalışanları için iki şekilde sosyal sigorta primi ödeme imkânı bulunmaktadır:

Asgari ücretin 4 katı üzerinden (örneğin, 400 manat × 4 = 1600 manat) sigorta primi hesaplanır ve bu tutarın üzerindeki gelirden ek prim kesilmez.
Normal şekilde, fiili aylık maaş üzerinden prim hesaplanır ve kesintiler yapılır.
ООО «AA» как резидент технопарка освобождается от налога на прибыль сроком на 10 лет — с 1 октября 2025 года по 1 октября 2035 года — по доходам, полученным от деятельности в технопарке, а также от деятельности по системной интеграции, разработке и развитию программного обеспечения, осуществляемой за пределами технопарка.

ООО «AA» как резидент технопарка освобождается от налога на имущество сроком на 10 лет — с 1 октября 2025 года по 1 октября 2035 года — в отношении имущества, находящегося в технопарке, а также имущества, используемого для деятельности по системной интеграции, разработке и развитию программного обеспечения за пределами технопарка.

ООО «AA» как резидент технопарка освобождается от налога на землю сроком на 10 лет — с 1 октября 2025 года по 1 октября 2035 года — в отношении земли, находящейся в технопарке, а также земли, используемой для деятельности по системной интеграции, разработке и развитию программного обеспечения за пределами технопарка.

ООО «AA» как резидент технопарка освобождается от налога на дивиденды сроком на 10 лет — с 1 октября 2025 года по 1 октября 2035 года — по дивидендам, выплачиваемым с доходов, полученных как в технопарке, так и от деятельности по системной интеграции, разработке и развитию программного обеспечения за его пределами.

Если ООО «AA» как резидент технопарка импортирует оборудование, технику или устройства для формирования своей деятельности в технопарке, то на протяжении 10 лет оно освобождается от уплаты НДС при импорте.

При этом для резидента технопарка не предусмотрено освобождение от НДС по поставке товаров, выполнению работ или оказанию услуг. Поэтому ООО «AA» обязано начислять и уплачивать НДС в размере 18% по своим операциям.

Кроме того, все указанные льготы начнут действовать для ООО «AA» только с 1 октября 2025 года. Например, если до 1 октября 2025 года компания получила доход в размере 50 000 манат, а с 1 октября по 31 декабря 2025 года — 100 000 манат, то от налога на прибыль освобождается только сумма в 100 000 манат, а не весь доход в 150 000 манат.