tr
Pazar yerlerinde nesnelere denetim güçlendirilecek
Pazar yerlerinde nesnelere denetim güçlendirilecek
2025 yılı 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe giren Vergi Kanunu'ndaki değişikliklere göre, vergi mükelleflerinin yükümlülüklerine bazı eklemeler yapılmıştır. Yeniliği, uzman Anar Bayramov yorumluyor.
Vergi mükelleflerinin yükümlülüklerine aşağıdaki içerikte üç ekleme yapılmıştır:
- Tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazarların sahipleri (pazarlar yönetmeye devredildiğinde - yöneticileri) tarafından mülk kiralandığında, kiralanan mülkün vergi dairesinde kayda alınmasından sonra, kiralayanın işletmesinin (ya da nesnesinin) o işletmede (ya da nesnede) faaliyet göstermesine olanak sağlanması (Madde 16.1.11-15);
- Tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazar yerlerinde taşınmaz mal, mal sahipleri (pazarlar yönetmeye devredildiğinde - yöneticileri) tarafından, ayrıca mal kiralandığında kiracı tarafından ticari faaliyet amacıyla kullanıldığında, işletmenin (ya da nesnesinin) girişinde, o işletmenin (ya da nesnesinin) vergi dairesinde kayda alınmasıyla ilgili (vergi mükellefinin adı ve VÖEN numarası belirtilerek) bilgi (belge) yerleştirilmesi (Madde 16.1.11-16);
- Tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazar sahipleri (pazarlar yönetmeye devredildiğinde - yöneticileri) tarafından kiralama sözleşmesi sonlandırılmış ve fiilen o yerde faaliyet göstermeyen, ayrıca faaliyetini sürdüren vergi mükellefleri hakkında, ilgili idari makam tarafından onaylanmış bilginin elektronik olarak her çeyrek sonrasında, takip eden ayın 20’sine kadar kayıtlı oldukları vergi dairesine sunulması (Madde 16.1.11-17).
Vergi Kanununa eklenen maddelerle ilgili önemli noktaları vurgulamadan önce, bu eklemelerin amacını belirtmekte fayda var. Vergi mükellefi, kontrol kasa cihazı ve POS terminali kurulumu için ilk önce faaliyet gösterdiği iş yerini vergi dairesinde kaydettirmelidir. Maalesef bazı vergi mükellefleri, faaliyet gösterdikleri iş yerlerini vergi dairesine kaydettirmekte istekli olmamaktadır. Bu sebeple, Vergi Kanunu’nda yapılan son değişiklikle pazar sahiplerine (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticilerine) yükümlülük getirilmiştir, böylece bu vergi mükelleflerinin iş yerlerinin vergi dairesine kaydedilmesini talep etmeleri sağlanacaktır. Benzer bir uygulama, Rusya Federasyonu ve Gürcistan'da da bulunmaktadır.
Önemli noktalara gelince, ilk olarak, Vergi Kanununa eklenen her üç madde, 9 ay sonra, yani 1 Ekim 2025’ten itibaren yürürlüğe girecektir. Bu durum, Vergi Kanunu’ndaki değişikliklere dair 3. maddede belirtilmiştir. Ayrıca, aynı Kanunun 2. maddesi olan geçiş hükmünde, tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazar sahiplerinin (veya pazarlar yönetmeye devredildiğinde yöneticilerinin), bu Kanun yürürlüğe girdikten sonra 6 ay içinde vergi dairesine kaydedilmemiş işletmelerin (ya da nesnelerin) kaydını yaptırmaları gerektiği belirtilmiştir.
Örnek: Ticaret merkezinin yöneticileri, o merkezde ticaret malı satan vergi mükellefinin işletme kodunun alınmasını 1 Mart 2026’ya kadar sağlamalıdır. Çünkü pazar sahiplerinin (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticilerinin), ilgili Kanun yürürlüğe girdikten sonra 6 ay içinde vergi dairesine kaydedilmemiş işletmelerin (ya da nesnelerin) kaydını yaptırmaları gerektiği belirtilmiştir.
İkinci nokta: Maddede "pazar" derken, ticaret merkezleri ile birlikte "Mall"lar da kastedilmektedir.
Üçüncü nokta: Vergi Kanununda yapılan son değişiklikler, pazar sahiplerine (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticilerine) aşağıdaki üç yeni yükümlülüğü getirmektedir:
- Kiraya verenin, kiralanan mülkün vergi dairesine kaydını denetlemesi gerekmektedir. Eğer kiralayan vergi mükellefi, mülkünü vergi dairesine kaydettirmezse, kiraya veren bu kişinin faaliyet göstermesine izin vermemelidir;
- Kiralanan mülkün vergi dairesinde kaydının alındığına dair belgenin girişte yer almasını sağlamalıdır;
- Pazar sahipleri (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticileri) tarafından vergi dairesine çeyrek dönem bilgisi sunulmalıdır. Vergi dairesi tarafından sağlanan özel formda, kiralama sözleşmesi sonlandırılmış ve fiilen o nesnede faaliyet göstermeyen ya da faaliyetini sürdüren vergi mükellefleri hakkında bilgiler yer alacaktır.
Vergi Kanunu’nun mali cezalarla ilgili bölümünde, yukarıda belirtilen durumlar için denetim önlemleri öngörülmüştür.
2025 yılı 1 Ocak’tan itibaren yürürlüğe giren Vergi Kanunu'ndaki değişikliklere göre, vergi mükelleflerinin yükümlülüklerine bazı eklemeler yapılmıştır. Yeniliği, uzman Anar Bayramov yorumluyor.
Vergi mükelleflerinin yükümlülüklerine aşağıdaki içerikte üç ekleme yapılmıştır:
- Tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazarların sahipleri (pazarlar yönetmeye devredildiğinde - yöneticileri) tarafından mülk kiralandığında, kiralanan mülkün vergi dairesinde kayda alınmasından sonra, kiralayanın işletmesinin (ya da nesnesinin) o işletmede (ya da nesnede) faaliyet göstermesine olanak sağlanması (Madde 16.1.11-15);
- Tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazar yerlerinde taşınmaz mal, mal sahipleri (pazarlar yönetmeye devredildiğinde - yöneticileri) tarafından, ayrıca mal kiralandığında kiracı tarafından ticari faaliyet amacıyla kullanıldığında, işletmenin (ya da nesnesinin) girişinde, o işletmenin (ya da nesnesinin) vergi dairesinde kayda alınmasıyla ilgili (vergi mükellefinin adı ve VÖEN numarası belirtilerek) bilgi (belge) yerleştirilmesi (Madde 16.1.11-16);
- Tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazar sahipleri (pazarlar yönetmeye devredildiğinde - yöneticileri) tarafından kiralama sözleşmesi sonlandırılmış ve fiilen o yerde faaliyet göstermeyen, ayrıca faaliyetini sürdüren vergi mükellefleri hakkında, ilgili idari makam tarafından onaylanmış bilginin elektronik olarak her çeyrek sonrasında, takip eden ayın 20’sine kadar kayıtlı oldukları vergi dairesine sunulması (Madde 16.1.11-17).
Vergi Kanununa eklenen maddelerle ilgili önemli noktaları vurgulamadan önce, bu eklemelerin amacını belirtmekte fayda var. Vergi mükellefi, kontrol kasa cihazı ve POS terminali kurulumu için ilk önce faaliyet gösterdiği iş yerini vergi dairesinde kaydettirmelidir. Maalesef bazı vergi mükellefleri, faaliyet gösterdikleri iş yerlerini vergi dairesine kaydettirmekte istekli olmamaktadır. Bu sebeple, Vergi Kanunu’nda yapılan son değişiklikle pazar sahiplerine (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticilerine) yükümlülük getirilmiştir, böylece bu vergi mükelleflerinin iş yerlerinin vergi dairesine kaydedilmesini talep etmeleri sağlanacaktır. Benzer bir uygulama, Rusya Federasyonu ve Gürcistan'da da bulunmaktadır.
Önemli noktalara gelince, ilk olarak, Vergi Kanununa eklenen her üç madde, 9 ay sonra, yani 1 Ekim 2025’ten itibaren yürürlüğe girecektir. Bu durum, Vergi Kanunu’ndaki değişikliklere dair 3. maddede belirtilmiştir. Ayrıca, aynı Kanunun 2. maddesi olan geçiş hükmünde, tarım ürünleri pazarları ve tarım kooperatifi pazarları hariç, pazar sahiplerinin (veya pazarlar yönetmeye devredildiğinde yöneticilerinin), bu Kanun yürürlüğe girdikten sonra 6 ay içinde vergi dairesine kaydedilmemiş işletmelerin (ya da nesnelerin) kaydını yaptırmaları gerektiği belirtilmiştir.
Örnek: Ticaret merkezinin yöneticileri, o merkezde ticaret malı satan vergi mükellefinin işletme kodunun alınmasını 1 Mart 2026’ya kadar sağlamalıdır. Çünkü pazar sahiplerinin (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticilerinin), ilgili Kanun yürürlüğe girdikten sonra 6 ay içinde vergi dairesine kaydedilmemiş işletmelerin (ya da nesnelerin) kaydını yaptırmaları gerektiği belirtilmiştir.
İkinci nokta: Maddede "pazar" derken, ticaret merkezleri ile birlikte "Mall"lar da kastedilmektedir.
Üçüncü nokta: Vergi Kanununda yapılan son değişiklikler, pazar sahiplerine (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticilerine) aşağıdaki üç yeni yükümlülüğü getirmektedir:
- Kiraya verenin, kiralanan mülkün vergi dairesine kaydını denetlemesi gerekmektedir. Eğer kiralayan vergi mükellefi, mülkünü vergi dairesine kaydettirmezse, kiraya veren bu kişinin faaliyet göstermesine izin vermemelidir;
- Kiralanan mülkün vergi dairesinde kaydının alındığına dair belgenin girişte yer almasını sağlamalıdır;
- Pazar sahipleri (veya pazarlar yönetilmeye devredildiğinde yöneticileri) tarafından vergi dairesine çeyrek dönem bilgisi sunulmalıdır. Vergi dairesi tarafından sağlanan özel formda, kiralama sözleşmesi sonlandırılmış ve fiilen o nesnede faaliyet göstermeyen ya da faaliyetini sürdüren vergi mükellefleri hakkında bilgiler yer alacaktır.
Vergi Kanunu’nun mali cezalarla ilgili bölümünde, yukarıda belirtilen durumlar için denetim önlemleri öngörülmüştür.