Hangi durumlarda işçinin ortalama maaşı korunur?

Hangi durumlarda işçinin ortalama maaşı korunur?





Konu, uzman Kamala Yusifova tarafından açıklanmıştır.

İş Kanunu'nun 179. maddesine göre, işçi, yasalarla belirlenen durumlarda ve kurallara uygun olarak devlet ve kamu görevlerinin yerine getirilmesine çağrıldığında, işyeri, pozisyonu (mesleği) korunarak ortalama ücret ödenmelidir.

Aşağıdaki durumlarda işçinin işyeri ve ortalama ücreti korunur:

- Tanık, mağdur, uzman, danışman, tercüman, olay tanığı olarak soruşturma, ön soruşturma ve mahkeme organlarına çağrıldığında;

- Kamu davacısı ve savunma avukatı, kamu kuruluşları ve işçi sendikalarının yanı sıra, yasal ya da vekaletnameye dayalı olarak işçilerin temsilcisi sıfatıyla mahkeme oturumlarına katılmak üzere çağrıldığında;

- Seçimlerin hazırlanması ve gerçekleştirilmesi sırasında, ayrıca seçmen listelerinin hazırlanması döneminde, ilçe ve sandık seçim komisyonlarının oy verme hakkı olan üyeleri olarak görev aldığında;

- İlgili devlet organları, kamu kuruluşları tarafından düzenlenen forumlar, seminerler, toplantılar ve diğer etkinliklerde, işveren tarafından veya onay ile katılmaya çağrıldığında;

- Toplu görüşmelerde, toplu sözleşmelerin ve anlaşmaların hazırlanmasında ve imzalanmasında yer almak, toplu iş anlaşmazlıklarını çözmek için arabulucu, mediator, hakem ve diğer temsilci olarak çağrıldığında;

- Bireysel iş anlaşmazlıklarının çözülmesi sırasında, mahkeme incelemelerine katıldığında;

- Mal sahibinin çıkarlarını ve yasal haklarını savunmak için, mahkemelerde ekonomik anlaşmazlıkların çözülmesine katılmak üzere çağrıldığında;

- Askerlik yükümlülüğü ile ilgili görevlerin yerine getirilmesi için askeri ve özel toplantılara, askeri komiserliklerin çağırdığı diğer askeri etkinliklere katıldığında, ayrıca askeri taşımacılık görevini yerine getirmek üzere görevlendirildiğinde;

- Askeri ve olağanüstü hallerle ilgili durumlarda veya doğal felaketlerin sonuçlarının ortadan kaldırılması için ilgili çalışmalara katıldığında;

- İşveren tarafından, üretimden tamamen veya kısmen ayrılarak ek eğitim kurumlarına gönderildiğinde;

- Yaşadığı idari birim dışındaki başka bölgelere veya yabancı ülkelere görevlendirildiğinde;

- İlgili etkinliklerde mal sahibinin çıkarlarını ve yasal haklarını savunmak ve işverenin temsil edilmesi gerektiği durumlarda işyerinden dışarı gönderildiğinde;

- Toplu sözleşmelerde belirtilen durumlarda;

- Donör olarak tıbbi muayeneden geçtiğinde, kan ve kan bileşenleri bağışladığında;

- Tıbbi muayene sırasında, sağlık kurumlarında kaldığı süre zarfında;

- Kendi buluşlarını ve verimlilik önerilerini, ana işyerinden dışında uygulama çalışmaları yaptığında;

- Doğrudan yasalarla belirtilmiş ve ayrıca işveren tarafından belirlenen diğer durumlarda;

- Hakimlik görevi için adaylara yönelik uzun vadeli eğitim kurslarına gönderildiğinde.

İş Kanunu'nun 224. maddesine göre, özellikle işçi, meslek hastalığına yakalanma riski yüksek olan bir işe alındığında, işveren, bu hastalığa yakalanma olasılığının süresi hakkında onu mutlaka bilgilendirmek zorundadır. Bu durumda sadece o süreyle sınırlı bir süreli iş sözleşmesi yapılmalı ve sözleşmenin süresi sona erdikten sonra işçiye önceki ortalama maaşı korunarak başka bir iş verilmelidir.

İş Kanunu'nun 230. maddesinde ise belirtilmiştir ki, işçilerin suçu olmadan, işletmelerde veya doğrudan işyerlerinde iş güvenliği kurallarının ihlali sonucu işin durdurulması durumunda, işyerleri, pozisyonları (meslekleri) ve ortalama maaşları korunur.

Ayrıca, bir yaşına henüz girmemiş çocuğu olan kadınlara, iş saatleri içinde dinlenme ve yemek için verilen genel moladan başka, çocuklarını emzirmek (beslemek) için ek molalar verilmelidir. Bu molaların her biri en az 30 dakika olmak üzere, her 3 saatte bir verilmelidir. Kadının bir yaşına henüz girmemiş iki veya daha fazla çocuğu olduğunda, her molanın süresi en az bir saat olarak belirlenir. Çocuğun beslenmesi ile ilgili molalar iş süresine dahil edilir ve ortalama maaş korunur.

İş Kanunu'nun 245. maddesine göre, hamile ve 3 yaşına kadar çocuğu olan kadınların hem kendilerinin, hem de çocuklarının tıbbi kuruluşlarda dispanser ve ayaktan muayenelerinin yapıldığı, doktor tavsiyelerinin alındığı günlerde ortalama maaşları korunur. İşveren, bu tür muayeneler için hamile kadınlara gerekli koşulları sağlamak zorundadır.

Örnek: Bir işçi bir işletmede depo görevlisi olarak çalışmaktadır. Mart ayında 10 günlük askeri eğitime çağrılmıştır. Bu durumda, o günler için ortalama maaşını hesaplamak için, önceki 2 ayın gelirlerini iş günlerinin sayısına bölerek hesaplama yapılmalıdır. Farz edelim ki, Şubat ayında 20 iş günü ve 500 manat geliri, Ocak ayında ise 18 iş günü ve 500 manat geliri olmuştur. Bu şartlarla hesaplama şu şekilde yapılacaktır:

500 + 500 = 1.000 manat;
18 + 20 = 38 gün;
1.000 : 38 = 26,31 (1 günlük ortalama maaş);
26,31 x 10 = 263,1 manat.