tr
Kontrol-kasa cihazı kurulması zorunlu olan ve olmayan faaliyet türleri
Kontrol-kasa cihazı kurulması zorunlu olan ve olmayan faaliyet türleri
Azerbaycan Cumhuriyeti sınırları içerisinde nakit ödeme işlemleri yapan vergi mükellefleri, bu işlemleri ilgili yürütme organının belirlediği usullere uygun olarak kontrol-kasa cihazları (KDV cihazları) aracılığıyla gerçekleştirirler.** Kontrol-kasa cihazı; malların (işlerin, hizmetlerin) sunumu sırasında yapılan para hesaplamaları hakkında bilgilerin toplanması, işlenmesi, saklanması ve internet aracılığıyla iletilmesi yeteneğine sahip elektronik ekipman veya bilgisayar sistemidir.
Peki, hangi faaliyet türlerinde kasa cihazı kullanımı zorunludur? Bu soruya uzman Fidan Bayramova açıklık getiriyor:
Azerbaycan Cumhuriyeti’nde belirli faaliyet türleri için kontrol-kasa cihazlarının kullanımı zorunludur. Bu cihazlar, hem vergi daireleri hem de işletme sahipleri için önemli bir araçtır. Nakit işlemlerin doğru şekilde kaydedilmesini ve devletin vergi sistemine dahil edilmesini sağlar. Kontrol-kasa cihazlarının kullanımıyla vergiler doğru hesaplanır, her satış kaydedilir ve bu durum hem işletme için şeffaflık hem de müşteri için güven sağlar. Ayrıca bu cihazlar muhasebe işlerini kolaylaştırır ve gelir hakkında doğru bilgi sunar. Her faaliyet türü için belirlenen kurallara uyulması, hem vergi mükelleflerinin haklarını korur hem de devletin mali şeffaflığını temin eder.
Vergi Kanunu’nun 16.1.8 maddesine göre aşağıdaki faaliyet alanlarında nakit işlemler kontrol-kasa cihazı ile gerçekleştirilmelidir:
- Toplu yiyecek-içecek hizmetleri (restoran, kafe vb.)
- Konaklama tesisleri olarak kabul edilen oteller ve benzeri yapılar
- Sağlık kurumları ve özel tıbbi faaliyetlerle uğraşan şahıslar
- Kuaför salonları, güzellik salonları ve kozmetik merkezleri
Not: Konaklama tesisleri listesi, Bakanlar Kurulu’nun 21.12.2017 tarihli ve 575 sayılı Kararı ile onaylanmıştır. Bu karara göre konaklama türleri şunlardır:
1. Oteller ve moteller
2. Sanatoryumlar
3. Pansiyonlar
4. Konaklama imkanına sahip kongre merkezleri
5. Tatil evleri
6. Dinlenme tesisleri
7. Dinlenme merkezleri
8. Misafir evleri
9. Sağlık kampları
10. Spor kampları
11. Avcı (balıkçı) evleri
12. Turist kampları
13. Turist evleri
14. Kamp alanları
15. Yaşam evleri (villalar, yazlıklar vb.)
16. Çok daireli binalardaki daireler (odalar)
17. Hosteller
18. Dağ sığınakları
19. Çocuk sağlık kampları
Vergi Kanunu’nun 50.8 maddesine göre, kontrol-kasa cihazı fişlerinde şu bilgiler yer almalıdır:
- Vergi mükellefinin adı
- Vergi kimlik numarası (VÖEN)
- Fişin basıldığı tarih ve saat
- İşletmenin adı, vergi dairesindeki kodu ve adresi
- Mal veya hizmetin adı, birimi, miktarı, birim fiyatı ve toplam tutarı
- Gün içinde kesilen fiş sayısı ve fiş numarası
- Kasa cihazının markası ve seri numarası
- Cihazın mali (fiskal) mod göstergesi
- Hızlı bilgi kodu
- Ödenen tutar
- Avans fişinde ödenen tutar
- Müşteriye iade edilen tutar (fazla ödeme durumunda)
- Vadeli satışta ödenecek tutar (borç)
- Ödeme şekli (nakit, kart, bonus, hediye kartı vb.)
- Fişin türü (satış, iade, iptal, avans, vadeli ödeme)
- Kontrol mekanizması cihazının kayıt numarası
- İade, iptal ve avans fişlerine ait bağlantılı fişlerin benzersiz kimlik bilgileri
- Vadeli ödeme fişinde ödeme sırası ve satış fişinin kimlik bilgileri
- Akaryakıt fişlerinde aracın plaka numarası (vergi mükellefine akaryakıt kartı ile yapılan satışlarda)
Örnek 1: Diyelim ki “XX” adlı cep telefonu mağazası perakende satış yapıyor ve her gün onlarca müşteriye hizmet veriyor. Müşteriler nakit, banka kartı veya başka yollarla ödeme yapıyor. Her satış, kontrol-kasa cihazı ile kaydediliyor. Kasiyer işlemi cihaz üzerinden onaylayarak müşteriye fiş veriyor. Satışlar anlık olarak vergi sistemine iletiliyor. Bu sistem sayesinde hem şeffaflık sağlanıyor hem de müşteri hakları korunuyor. Müşteri aldığı ürünün fiyatı ve ödemesini gösteren belgeye sahip olduğu için olası anlaşmazlıklarda hakkını savunabilir.
Kasa cihazı kurulması zorunlu olmayan faaliyetler şunlardır:
- Gazete ve dergi satışı (toplam cironun %50’sinden fazlasını oluşturuyorsa)
- Tarım ürünlerinin pazar, fuar veya seyyar şekilde satışı
- Pazar ve diğer toplu ticaret yerlerinde tezgâhtan, araçtan ya da römorktan satış
- Menkul kıymetler, piyango biletleri, spor bahis kuponları ve elektronik spor bahis kuponlarının satışı
- Elektrik, gaz, su, sıcak su ve merkezi ısıtma hizmetleri
- Bireysel kuaförlük hizmeti veren kişiler
Örnek 2: Tarım işiyle uğraşan bir girişimci, kendi ürettiği ürünleri pazarda satıyor. Örneğin, bahçecilik yapan biri pazarda taze meyve satıyor. Eğer faaliyet sadece tarım ürünlerinin satışıyla sınırlıysa, kontrol-kasa cihazı kullanımı zorunlu değildir. Diyelim ki kişi, kilosu 4 manat olan 250 kg ayva satıyor. Toplam satış 1000 manat olur ama bu, cihazla kaydedilmek zorunda değildir. Çünkü üretici, ürünü doğrudan tüketiciye sattığında vergi yükümlülükleri daha basit işlemektedir.
Not: Vergi Kanunu’nun 58.7 maddesine göre, kontrol-kasa cihazı kullanmamak veya hatalı fiş düzenlemek şu para cezalarını doğurur:
- Takvim yılı içinde ilk ihlalde: 1000 manat
- İkinci kez ihlalde: 3000 manat
- Üçüncü ve sonraki ihlallerde: 6000 manat
Azerbaycan Cumhuriyeti sınırları içerisinde nakit ödeme işlemleri yapan vergi mükellefleri, bu işlemleri ilgili yürütme organının belirlediği usullere uygun olarak kontrol-kasa cihazları (KDV cihazları) aracılığıyla gerçekleştirirler.** Kontrol-kasa cihazı; malların (işlerin, hizmetlerin) sunumu sırasında yapılan para hesaplamaları hakkında bilgilerin toplanması, işlenmesi, saklanması ve internet aracılığıyla iletilmesi yeteneğine sahip elektronik ekipman veya bilgisayar sistemidir.
Peki, hangi faaliyet türlerinde kasa cihazı kullanımı zorunludur? Bu soruya uzman Fidan Bayramova açıklık getiriyor:
Azerbaycan Cumhuriyeti’nde belirli faaliyet türleri için kontrol-kasa cihazlarının kullanımı zorunludur. Bu cihazlar, hem vergi daireleri hem de işletme sahipleri için önemli bir araçtır. Nakit işlemlerin doğru şekilde kaydedilmesini ve devletin vergi sistemine dahil edilmesini sağlar. Kontrol-kasa cihazlarının kullanımıyla vergiler doğru hesaplanır, her satış kaydedilir ve bu durum hem işletme için şeffaflık hem de müşteri için güven sağlar. Ayrıca bu cihazlar muhasebe işlerini kolaylaştırır ve gelir hakkında doğru bilgi sunar. Her faaliyet türü için belirlenen kurallara uyulması, hem vergi mükelleflerinin haklarını korur hem de devletin mali şeffaflığını temin eder.
Vergi Kanunu’nun 16.1.8 maddesine göre aşağıdaki faaliyet alanlarında nakit işlemler kontrol-kasa cihazı ile gerçekleştirilmelidir:
- Toplu yiyecek-içecek hizmetleri (restoran, kafe vb.)
- Konaklama tesisleri olarak kabul edilen oteller ve benzeri yapılar
- Sağlık kurumları ve özel tıbbi faaliyetlerle uğraşan şahıslar
- Kuaför salonları, güzellik salonları ve kozmetik merkezleri
Not: Konaklama tesisleri listesi, Bakanlar Kurulu’nun 21.12.2017 tarihli ve 575 sayılı Kararı ile onaylanmıştır. Bu karara göre konaklama türleri şunlardır:
1. Oteller ve moteller
2. Sanatoryumlar
3. Pansiyonlar
4. Konaklama imkanına sahip kongre merkezleri
5. Tatil evleri
6. Dinlenme tesisleri
7. Dinlenme merkezleri
8. Misafir evleri
9. Sağlık kampları
10. Spor kampları
11. Avcı (balıkçı) evleri
12. Turist kampları
13. Turist evleri
14. Kamp alanları
15. Yaşam evleri (villalar, yazlıklar vb.)
16. Çok daireli binalardaki daireler (odalar)
17. Hosteller
18. Dağ sığınakları
19. Çocuk sağlık kampları
Vergi Kanunu’nun 50.8 maddesine göre, kontrol-kasa cihazı fişlerinde şu bilgiler yer almalıdır:
- Vergi mükellefinin adı
- Vergi kimlik numarası (VÖEN)
- Fişin basıldığı tarih ve saat
- İşletmenin adı, vergi dairesindeki kodu ve adresi
- Mal veya hizmetin adı, birimi, miktarı, birim fiyatı ve toplam tutarı
- Gün içinde kesilen fiş sayısı ve fiş numarası
- Kasa cihazının markası ve seri numarası
- Cihazın mali (fiskal) mod göstergesi
- Hızlı bilgi kodu
- Ödenen tutar
- Avans fişinde ödenen tutar
- Müşteriye iade edilen tutar (fazla ödeme durumunda)
- Vadeli satışta ödenecek tutar (borç)
- Ödeme şekli (nakit, kart, bonus, hediye kartı vb.)
- Fişin türü (satış, iade, iptal, avans, vadeli ödeme)
- Kontrol mekanizması cihazının kayıt numarası
- İade, iptal ve avans fişlerine ait bağlantılı fişlerin benzersiz kimlik bilgileri
- Vadeli ödeme fişinde ödeme sırası ve satış fişinin kimlik bilgileri
- Akaryakıt fişlerinde aracın plaka numarası (vergi mükellefine akaryakıt kartı ile yapılan satışlarda)
Örnek 1: Diyelim ki “XX” adlı cep telefonu mağazası perakende satış yapıyor ve her gün onlarca müşteriye hizmet veriyor. Müşteriler nakit, banka kartı veya başka yollarla ödeme yapıyor. Her satış, kontrol-kasa cihazı ile kaydediliyor. Kasiyer işlemi cihaz üzerinden onaylayarak müşteriye fiş veriyor. Satışlar anlık olarak vergi sistemine iletiliyor. Bu sistem sayesinde hem şeffaflık sağlanıyor hem de müşteri hakları korunuyor. Müşteri aldığı ürünün fiyatı ve ödemesini gösteren belgeye sahip olduğu için olası anlaşmazlıklarda hakkını savunabilir.
Kasa cihazı kurulması zorunlu olmayan faaliyetler şunlardır:
- Gazete ve dergi satışı (toplam cironun %50’sinden fazlasını oluşturuyorsa)
- Tarım ürünlerinin pazar, fuar veya seyyar şekilde satışı
- Pazar ve diğer toplu ticaret yerlerinde tezgâhtan, araçtan ya da römorktan satış
- Menkul kıymetler, piyango biletleri, spor bahis kuponları ve elektronik spor bahis kuponlarının satışı
- Elektrik, gaz, su, sıcak su ve merkezi ısıtma hizmetleri
- Bireysel kuaförlük hizmeti veren kişiler
Örnek 2: Tarım işiyle uğraşan bir girişimci, kendi ürettiği ürünleri pazarda satıyor. Örneğin, bahçecilik yapan biri pazarda taze meyve satıyor. Eğer faaliyet sadece tarım ürünlerinin satışıyla sınırlıysa, kontrol-kasa cihazı kullanımı zorunlu değildir. Diyelim ki kişi, kilosu 4 manat olan 250 kg ayva satıyor. Toplam satış 1000 manat olur ama bu, cihazla kaydedilmek zorunda değildir. Çünkü üretici, ürünü doğrudan tüketiciye sattığında vergi yükümlülükleri daha basit işlemektedir.
Not: Vergi Kanunu’nun 58.7 maddesine göre, kontrol-kasa cihazı kullanmamak veya hatalı fiş düzenlemek şu para cezalarını doğurur:
- Takvim yılı içinde ilk ihlalde: 1000 manat
- İkinci kez ihlalde: 3000 manat
- Üçüncü ve sonraki ihlallerde: 6000 manat