tr
İşsizlik sigortası ödemesi kime ve ne kadar verilir? ŞARTLAR, KURALLAR
İşsizlik sigortası ödemesi kime ve ne kadar verilir? ŞARTLAR, KURALLAR
İşsizlik Sigortası Ödeneği – İşçinin işini kaybetmesi durumunda, geçici gelir kaynağı olarak verilen bir ödemedir. Bu ödeme, “İşsizlik Sigortası Hakkında” Kanuna uygun olarak gerçekleştirilir ve kaybedilen maaşın telafi edilmesini amaçlar.
Peki işsizlik statüsü kimlere verilir? Sigorta ödeneğinin miktarı nasıl belirlenir ve hangi süreyle ödenir? Bu ve diğer soruları muhasebeci Ferid Zalov açıklıyor.
İşsiz statüsü kimlere verilir?
İşsizlik sigortası ödeneği yalnızca iş sözleşmesi ile resmi şekilde çalışan ve yasal gerekçelerle işten çıkarılan kişilere verilir. Belirli nedenlerle iş ilişkisine son verilmiş ve “İstihdam Hakkında” Kanunun 5. maddesine uygun şekilde kayıt altına alınmış sigortalılar işsizlik sigortası ödeneği almaya hak kazanır. Bu kişilerin listesi “İşsizlik Sigortası Hakkında” Kanunun 13.1 maddesinde yer almaktadır:
- Devlet kurumu veya tüzel kişilik feshedildiğinde,
- İşçi veya memur sayısı ya da kadrolar azaltıldığında,
- İş sözleşmesinin süresi sona erdiğinde,
- İşletmenin mülkiyet sahibi değiştiğinde,
- Mahkeme kararıyla işe iade durumu olduğunda,
- Askerlikten terhis sonrası işe dönüş hakkı kullanıldığında.
Vatandaşlar, işsiz olarak kaydolmak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Devlet İstihdam Ajansının yerel şubelerine veya DOST merkezlerine başvurmalıdır. 5 iş günü içinde uygun bir iş teklifi yapılmazsa kişi resmi olarak işsiz kabul edilir. İşsiz olarak kaydolduktan sonra, işsizlik sigortası ödeneği almak için dilekçe verilmelidir. Başvuru 10 gün içinde değerlendirilir ve karar verilir. Ödeme, bireysel istihdam programı onaylandıktan sonraki ayın 1’inden itibaren hesaplanır.
Ödeme için şartlar
İş Kanununun 73. maddesine göre, süreli iş sözleşmesi süresi dolduğunda sona erer. Eğer işçi mazeretli olarak (hastalık, izin, seyahat vb.) işte bulunmuyorsa ve süre bu esnada bitmişse, işveren bildirim yaparak sözleşmeyi sona erdirebilir.
“İşsizlik Sigortası Hakkında” Kanunun 13.2.3 maddesine göre, süreli sözleşmesi biten ve önceki 36 ay içinde en az 24 ay sigorta primi ödemiş kişiler (kamu yararı işleri hariç), işsiz olarak kaydolduktan 3 ay sonra, minimum sigorta ödeneği tutarında (2025 yılı için 400 manat) ödeme alır. Bu kişiler, her ay 400 manat olmak üzere 3 ay boyunca ödeme alabilir.
Şirketin kapanması, kadro azaltılması gibi nedenlerle işsiz kalanlara ise 6 ay boyunca ödeme yapılır. Kanunun 13. maddesine göre, aşağıdaki durumlarda sigorta ödeneği hakkı doğar:
- Mülkiyet sahibinin değişmesi,
- Şirketin kapanması,
- Kadro veya personel sayısının azaltılması,
- Askerlik veya alternatif hizmete çağrılma,
- Askerlikten dönüşte işe iade,
- Devlet kurumunun feshi,
- Devlet memuru kadro sayısının azaltılması.
Son 24 ayda en az 12 ay çalışmış olanlara 6 ay boyunca ödeme yapılır. Kanunun 14.1 maddesine göre, bu kişiler için ödenek, kaybedilen ortalama aylık maaşın %50’si olarak hesaplanır. Kanunun 17. maddesine göre:
- İlk 2 ay: %100,
- 3-4. aylar: %80,
- 5-6. aylar: %70 ödenir.
Stajı 12 aydan az olanlara 6 ay boyunca aylık 400 manat ödenir. Ödenek, ülke genelinde ortalama maaştan fazla, minimum sigorta ödeneğinden az olamaz. 2024’te ortalama maaş 1.007,5 manat, 2025’te minimum ödenek 400 manat olarak belirlenmiştir.
Ayrıca, 18 yaş altındaki her çocuk için ödeneğe %5 eklenir. Ancak eşlerin ikisi birden ödenek alıyorsa, bu ek yalnızca birine verilir.
Aşağıdaki nedenlerle işten ayrılıp tekrar başvuru yapanlara 3 ay süreyle minimum ödenek verilir:
- Şirketin kapanması veya kadro azaltma,
- Mülkiyet değişikliği,
- Mahkeme kararıyla işe dönüş,
- Askerlikten dönüş.
Süreli sözleşmesi bitenler tekrar başvuruda ödeme alamaz.
İşsizlik sigortası ödeneği verilmeyenler:
- Bireysel girişimciler,
- Arazi sahibi çiftçiler,
- Kendi hesabına çalışanlar,
- Gerekli sigorta süresine sahip olmayan süreli sözleşmeliler,
- Öğrenciler (çalışmamışlarsa),
- Sigortasız çalışanlar,
- Sosyal yardım alanlar,
- Kendi adına sigorta primi ödeyen meslek sahipleri (avukat, noter vb.).
İşsizlik Sigortası Ödeneği – İşçinin işini kaybetmesi durumunda, geçici gelir kaynağı olarak verilen bir ödemedir. Bu ödeme, “İşsizlik Sigortası Hakkında” Kanuna uygun olarak gerçekleştirilir ve kaybedilen maaşın telafi edilmesini amaçlar.
Peki işsizlik statüsü kimlere verilir? Sigorta ödeneğinin miktarı nasıl belirlenir ve hangi süreyle ödenir? Bu ve diğer soruları muhasebeci Ferid Zalov açıklıyor.
İşsiz statüsü kimlere verilir?
İşsizlik sigortası ödeneği yalnızca iş sözleşmesi ile resmi şekilde çalışan ve yasal gerekçelerle işten çıkarılan kişilere verilir. Belirli nedenlerle iş ilişkisine son verilmiş ve “İstihdam Hakkında” Kanunun 5. maddesine uygun şekilde kayıt altına alınmış sigortalılar işsizlik sigortası ödeneği almaya hak kazanır. Bu kişilerin listesi “İşsizlik Sigortası Hakkında” Kanunun 13.1 maddesinde yer almaktadır:
- Devlet kurumu veya tüzel kişilik feshedildiğinde,
- İşçi veya memur sayısı ya da kadrolar azaltıldığında,
- İş sözleşmesinin süresi sona erdiğinde,
- İşletmenin mülkiyet sahibi değiştiğinde,
- Mahkeme kararıyla işe iade durumu olduğunda,
- Askerlikten terhis sonrası işe dönüş hakkı kullanıldığında.
Vatandaşlar, işsiz olarak kaydolmak için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’na bağlı Devlet İstihdam Ajansının yerel şubelerine veya DOST merkezlerine başvurmalıdır. 5 iş günü içinde uygun bir iş teklifi yapılmazsa kişi resmi olarak işsiz kabul edilir. İşsiz olarak kaydolduktan sonra, işsizlik sigortası ödeneği almak için dilekçe verilmelidir. Başvuru 10 gün içinde değerlendirilir ve karar verilir. Ödeme, bireysel istihdam programı onaylandıktan sonraki ayın 1’inden itibaren hesaplanır.
Ödeme için şartlar
İş Kanununun 73. maddesine göre, süreli iş sözleşmesi süresi dolduğunda sona erer. Eğer işçi mazeretli olarak (hastalık, izin, seyahat vb.) işte bulunmuyorsa ve süre bu esnada bitmişse, işveren bildirim yaparak sözleşmeyi sona erdirebilir.
“İşsizlik Sigortası Hakkında” Kanunun 13.2.3 maddesine göre, süreli sözleşmesi biten ve önceki 36 ay içinde en az 24 ay sigorta primi ödemiş kişiler (kamu yararı işleri hariç), işsiz olarak kaydolduktan 3 ay sonra, minimum sigorta ödeneği tutarında (2025 yılı için 400 manat) ödeme alır. Bu kişiler, her ay 400 manat olmak üzere 3 ay boyunca ödeme alabilir.
Şirketin kapanması, kadro azaltılması gibi nedenlerle işsiz kalanlara ise 6 ay boyunca ödeme yapılır. Kanunun 13. maddesine göre, aşağıdaki durumlarda sigorta ödeneği hakkı doğar:
- Mülkiyet sahibinin değişmesi,
- Şirketin kapanması,
- Kadro veya personel sayısının azaltılması,
- Askerlik veya alternatif hizmete çağrılma,
- Askerlikten dönüşte işe iade,
- Devlet kurumunun feshi,
- Devlet memuru kadro sayısının azaltılması.
Son 24 ayda en az 12 ay çalışmış olanlara 6 ay boyunca ödeme yapılır. Kanunun 14.1 maddesine göre, bu kişiler için ödenek, kaybedilen ortalama aylık maaşın %50’si olarak hesaplanır. Kanunun 17. maddesine göre:
- İlk 2 ay: %100,
- 3-4. aylar: %80,
- 5-6. aylar: %70 ödenir.
Stajı 12 aydan az olanlara 6 ay boyunca aylık 400 manat ödenir. Ödenek, ülke genelinde ortalama maaştan fazla, minimum sigorta ödeneğinden az olamaz. 2024’te ortalama maaş 1.007,5 manat, 2025’te minimum ödenek 400 manat olarak belirlenmiştir.
Ayrıca, 18 yaş altındaki her çocuk için ödeneğe %5 eklenir. Ancak eşlerin ikisi birden ödenek alıyorsa, bu ek yalnızca birine verilir.
Aşağıdaki nedenlerle işten ayrılıp tekrar başvuru yapanlara 3 ay süreyle minimum ödenek verilir:
- Şirketin kapanması veya kadro azaltma,
- Mülkiyet değişikliği,
- Mahkeme kararıyla işe dönüş,
- Askerlikten dönüş.
Süreli sözleşmesi bitenler tekrar başvuruda ödeme alamaz.
İşsizlik sigortası ödeneği verilmeyenler:
- Bireysel girişimciler,
- Arazi sahibi çiftçiler,
- Kendi hesabına çalışanlar,
- Gerekli sigorta süresine sahip olmayan süreli sözleşmeliler,
- Öğrenciler (çalışmamışlarsa),
- Sigortasız çalışanlar,
- Sosyal yardım alanlar,
- Kendi adına sigorta primi ödeyen meslek sahipleri (avukat, noter vb.).