tr
Bireysel olarak faaliyet gösteren avukat ve avukat bürosunun vergi yükümlülükleri: KURALLAR, TUTARLAR
Bireysel olarak faaliyet gösteren avukat ve avukat bürosunun vergi yükümlülükleri: KURALLAR, TUTARLAR
Vergi Kanunu’nun 99.3.11 maddesine göre, avukatlık faaliyetiyle uğraşan kişilerin sundukları hizmet karşılığında aldıkları ödemeler, ticari olmayan faaliyetlerden elde edilen gelirler grubuna dâhildir. Kanunun 101.2 maddesinde ise, ticari olmayan faaliyetlerden elde edilen yıllık gelirden %14 oranında vergi tutulacağı belirtilmiştir. Bu kuralları uzman Vüsal Bayramlı yorumluyor.
Vergi Kanunu’nun hükümlerinden de göründüğü gibi, avukatlık faaliyetinden elde edilen gelir ticari olmayan faaliyete ait olduğu için avukatlar gelir vergisi mükellefleridir. Bireysel olarak çalışan avukatlar, Vergi Kanunu’nun 101. maddesine göre ticari olmayan faaliyetlerden elde ettikleri yıllık gelir üzerinden %14 oranında vergi öderler.
Azerbaycan mevzuatına göre, avukatların faaliyetleri “Avukatlar ve Avukatlık Faaliyeti Hakkında” Kanun ve Vergi Kanunu esas alınarak düzenlenmektedir. Bu kişilerin vergi ve sosyal yükümlülükleri, faaliyet şekline – bireysel olarak veya avukatlık bürosu içinde çalışmasına bağlı olarak değişir.
1. Bireysel olarak çalışan avukatın temel geliri
Avukat, bireysel girişimci (gerçek kişi) olarak kayıt yaptırmaz, çünkü avukatlık faaliyeti girişimcilik sayılmaz. Onun temel gelir kaynağı, sunduğu hukuki yardımdan aldığı ücrettir.
Vergi Kanunu’na göre, avukat gelirlerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdür:
2.500 manata kadar aylık gelirden %14,
2.500 manatı aşan kısımdan ise %25 vergi kesilir.
Örnek 1: Bireysel çalışan bir avukatın aylık geliri 3.000 manat olursa, vergi yükümlülüğü şu şekilde hesaplanır:
2.500 × %14 = 350 manat;
3.000 – 2.500 = 500 manat;
500 × %25 = 125 manat;
Toplam vergi yükümlülüğü: 350 + 125 = 475 manat.
“Tıbbi Sigorta Hakkında” Kanunun 15-2.2.2 maddesine göre, Vergi Kanunu’na uygun olarak girişimcilik faaliyetinin veya diğer vergilendirilebilir işlemlerin geçici olarak durdurulduğu hâller dışında, vergi mükellefi olarak vergi kaydına alınmış gerçek kişiler (bireysel girişimciler, özel noterler, Avukatlar Koleji üyeleri, arabulucular) sigortalı sıfatıyla kendileri yükümlüdür. Aynı Kanunun 15-10.1.3 maddesinde ise, 15-2.2.2 maddesinde belirtilen sigortalılar için aylık sigorta primi, asgari aylık ücretin %4’ü olarak belirlenmiştir.
Avukatlar aynı zamanda zorunlu devlet sosyal sigorta primi de ödemekle yükümlüdür. “Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.5.5 maddesine göre, Avukatlar Koleji üyeleri 1 Ocak 2026’ya kadar gelirlerinin (giderler düşüldükten sonra) %10’u oranında sosyal sigorta ödemelidir.
Örnek 2: Diyelim ki, avukatlık hizmeti sunan bir gerçek kişi temmuz ayında müvekkillerden 5.000 manat gelir elde etti. Ay içindeki çeşitli giderleri (ofis kirası, kırtasiye, ulaşım vb.) ise 1.500 manat tuttu. Bu durumda sosyal ödemeleri şu şekilde hesaplanır:
Net gelir: 5.000 – 1.500 = 3.500 manat;
Zorunlu devlet sosyal sigorta primi (%10): 3.500 × %10 = 350 manat;
Zorunlu sağlık sigortası primi: 400 × %4 = 16 manat.
2. Avukatlık bürosunun yükümlülükleri
Avukatlık bürosu tüzel kişilik statüsüne sahip değildir, ancak genel muhasebe tutar. Her avukat kendi payına düşen gelir üzerinden ayrı ayrı vergi öder. Büro, alınan ücretleri kasaya kabul eder ve dağıtır. Bu süreçte şeffaf muhasebe kuralları oldukça katıdır.
Örnek 3: Avukatlık bürosuna bir ay içinde 20.000 manat girmiş olsun. Diyelim ki burada 4 avukat çalışıyor. Eşit paylaşımda her bir avukatın geliri 5.000 manat olacaktır:
20.000 : 4 = 5.000 manat.
Bu durumda her bir avukat kendi adına gelir vergisi ve sosyal ödemelerini öder:
5.000 – 2.500 = 2.500 manat;
2.500 × %14 = 350 manat;
2.500 × %25 = 625 manat;
Toplam vergi yükümlülüğü: 350 + 625 = 975 manat;
Zorunlu devlet sosyal sigorta primi: 5.000 × %10 = 500 manat;
Zorunlu sağlık sigortası: 400 × %4 = 16 manat.
Avukatlık bürosunda çalışan teknik personel vb. ise ilgili iş sözleşmesiyle istihdam edilir. Onların maaşından %14 gelir vergisi, %3 işsizlik sigortası, %25 zorunlu devlet sosyal sigorta kesintileri (maaş fonundan) yapılır ve ödenir.
Vergi Kanunu’nun 99.3.11 maddesine göre, avukatlık faaliyetiyle uğraşan kişilerin sundukları hizmet karşılığında aldıkları ödemeler, ticari olmayan faaliyetlerden elde edilen gelirler grubuna dâhildir. Kanunun 101.2 maddesinde ise, ticari olmayan faaliyetlerden elde edilen yıllık gelirden %14 oranında vergi tutulacağı belirtilmiştir. Bu kuralları uzman Vüsal Bayramlı yorumluyor.
Vergi Kanunu’nun hükümlerinden de göründüğü gibi, avukatlık faaliyetinden elde edilen gelir ticari olmayan faaliyete ait olduğu için avukatlar gelir vergisi mükellefleridir. Bireysel olarak çalışan avukatlar, Vergi Kanunu’nun 101. maddesine göre ticari olmayan faaliyetlerden elde ettikleri yıllık gelir üzerinden %14 oranında vergi öderler.
Azerbaycan mevzuatına göre, avukatların faaliyetleri “Avukatlar ve Avukatlık Faaliyeti Hakkında” Kanun ve Vergi Kanunu esas alınarak düzenlenmektedir. Bu kişilerin vergi ve sosyal yükümlülükleri, faaliyet şekline – bireysel olarak veya avukatlık bürosu içinde çalışmasına bağlı olarak değişir.
1. Bireysel olarak çalışan avukatın temel geliri
Avukat, bireysel girişimci (gerçek kişi) olarak kayıt yaptırmaz, çünkü avukatlık faaliyeti girişimcilik sayılmaz. Onun temel gelir kaynağı, sunduğu hukuki yardımdan aldığı ücrettir.
Vergi Kanunu’na göre, avukat gelirlerinden gelir vergisi ödemekle yükümlüdür:
2.500 manata kadar aylık gelirden %14,
2.500 manatı aşan kısımdan ise %25 vergi kesilir.
Örnek 1: Bireysel çalışan bir avukatın aylık geliri 3.000 manat olursa, vergi yükümlülüğü şu şekilde hesaplanır:
2.500 × %14 = 350 manat;
3.000 – 2.500 = 500 manat;
500 × %25 = 125 manat;
Toplam vergi yükümlülüğü: 350 + 125 = 475 manat.
“Tıbbi Sigorta Hakkında” Kanunun 15-2.2.2 maddesine göre, Vergi Kanunu’na uygun olarak girişimcilik faaliyetinin veya diğer vergilendirilebilir işlemlerin geçici olarak durdurulduğu hâller dışında, vergi mükellefi olarak vergi kaydına alınmış gerçek kişiler (bireysel girişimciler, özel noterler, Avukatlar Koleji üyeleri, arabulucular) sigortalı sıfatıyla kendileri yükümlüdür. Aynı Kanunun 15-10.1.3 maddesinde ise, 15-2.2.2 maddesinde belirtilen sigortalılar için aylık sigorta primi, asgari aylık ücretin %4’ü olarak belirlenmiştir.
Avukatlar aynı zamanda zorunlu devlet sosyal sigorta primi de ödemekle yükümlüdür. “Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.5.5 maddesine göre, Avukatlar Koleji üyeleri 1 Ocak 2026’ya kadar gelirlerinin (giderler düşüldükten sonra) %10’u oranında sosyal sigorta ödemelidir.
Örnek 2: Diyelim ki, avukatlık hizmeti sunan bir gerçek kişi temmuz ayında müvekkillerden 5.000 manat gelir elde etti. Ay içindeki çeşitli giderleri (ofis kirası, kırtasiye, ulaşım vb.) ise 1.500 manat tuttu. Bu durumda sosyal ödemeleri şu şekilde hesaplanır:
Net gelir: 5.000 – 1.500 = 3.500 manat;
Zorunlu devlet sosyal sigorta primi (%10): 3.500 × %10 = 350 manat;
Zorunlu sağlık sigortası primi: 400 × %4 = 16 manat.
2. Avukatlık bürosunun yükümlülükleri
Avukatlık bürosu tüzel kişilik statüsüne sahip değildir, ancak genel muhasebe tutar. Her avukat kendi payına düşen gelir üzerinden ayrı ayrı vergi öder. Büro, alınan ücretleri kasaya kabul eder ve dağıtır. Bu süreçte şeffaf muhasebe kuralları oldukça katıdır.
Örnek 3: Avukatlık bürosuna bir ay içinde 20.000 manat girmiş olsun. Diyelim ki burada 4 avukat çalışıyor. Eşit paylaşımda her bir avukatın geliri 5.000 manat olacaktır:
20.000 : 4 = 5.000 manat.
Bu durumda her bir avukat kendi adına gelir vergisi ve sosyal ödemelerini öder:
5.000 – 2.500 = 2.500 manat;
2.500 × %14 = 350 manat;
2.500 × %25 = 625 manat;
Toplam vergi yükümlülüğü: 350 + 625 = 975 manat;
Zorunlu devlet sosyal sigorta primi: 5.000 × %10 = 500 manat;
Zorunlu sağlık sigortası: 400 × %4 = 16 manat.
Avukatlık bürosunda çalışan teknik personel vb. ise ilgili iş sözleşmesiyle istihdam edilir. Onların maaşından %14 gelir vergisi, %3 işsizlik sigortası, %25 zorunlu devlet sosyal sigorta kesintileri (maaş fonundan) yapılır ve ödenir.