tr
Vergi Kanununda neler değişecek?
Vergi Kanununda neler değişecek?
Haber verildiği gibi, 2026 yılında Vergi Kanununda bir dizi önemli yeniliklerin olması gözlənmektedir. Buna vergi oranlarının ve vergilendirme matrahının değişmesi, yeni yaklaşım və mexanizmlər, idarəi kontrol və diğer məsələlər daxildir.
2026 yılından itibaren Vergi Kanununa vergi kontrolü və onun türleri; vergi mükellefinin qeydiyyata alınması və qeydiyyatdan çıxarılması qaydaları; elektronik fatura-belgelerinin təqdim edilməsi; gerçek kişilerin gelir vergisi və tüzel kişilerin kurumlar vergisi, amortisman ayırmaları; katma değer vergisi, aksizlər, emlak, arazi, yol və maden vergiləri, sadələşdirilmiş vergi, “Ayırt Edici İşaret” alma şartları və diğer sahələr üzrə önemli değişikliklər edilmesi planlanmaktadır.
— Değişikliklər kapsamında Vergi Kanununa “yatay izleme” (horizontal monitoring) anlayışının eklenmesi nəzərdə tutulur.
Yatay izlemenin amacı, vergilərin doğru hesaplanması, zamanında və tam şəkildə ödenmesine yönelik kontrolün daha modern və etkin şekilde hayata geçirilmesidir. Yatay izlemeye kabul edilen vergi mükelleflerinde izleme dönemleri üzrə — kameral yoxlamalar və bəzi istisnalar xaric olmaqla — səyyar vergi denetimleri yapılmayacaktır. Yeni anlayışla bağlı izleme prosedurları, konuları, kapsanan şəxslər, mükellefin öhdəlikləri, izlemeden çıxarılma halları və mali yaptırımlar ayrıca maddələrlə belirlenəcək.
— Elektronik fatura-belgelerinin təqdim edilmə sürelerindeki değişikliklere görə,
diğer işlərin görülmesi ve hizmet sunulmasından farklı olaraq, uluslararası taşıma hizmetleri için elektronik fatura — taşıma hizmetleri başlamadan önce; düzenli və sürekli sunulan hizmetler için ise — her takvim ayı için hizmete başlanıldığı gün təqdim edilməlidir.
Avans ödemelerine ilişkin elektronik fatura, avansın alındığı gün değil, ondan əvvəl təqdim edilməlidir. Yabancılar və vatansız kişiler tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti sınırları içinde satın alınan, üretim veya ticari amaçlı olmayan mallarla yanaşı, tıbbi kuruluşlar və özel tıbbi faaliyetle uğraşan gerçek kişiler tərəfindən yabancılara və vatansız kişilere sunulan tıbbi hizmetlər üçün ödənilmiş KDV-nin iadesi məqsədilə istifadə ediləcək elektronik faturanın tek tip formu yetkili kurum tərəfindən onaylanacaktır.
– Bireysel gelir vergisine ilişkin planlanan değişikliklere göre,
petrol-gaz sektöründe faaliyet göstərmeyen ve devlet dışı sektora ait işletmelerde çalışan kişilerin ücret gelirlerine 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren gelir vergisi uygulanacak ve vergi oranları kademeli olaraq artırılacaktır. 1 Ocak 2027’ye kadar vergi oranları şu şəkildə müəyyən edilmiştir: Gelir 2500 manata kadar olduğunda %3, 2500–8000 manat aralığında olduğunda 75 manat + 2500 manatı aşan məbləğin %10’u, gelir 8000 manatdan çox olduqda isə 625 manat + 8000 manatı aşan məbləğin %14’ü.
1 Ocak 2027 tarihinden itibaren vergi oranları sırasıyla %5, 125 manat + 2500–8000 manat aralığında olan məbləğin %10’u və 675 manat + 8000 manatı aşan məbləğin %14’ü olaraq müəyyən ediləcək. 1 Ocak 2028 tarixinden itibaren isə bu şəxslərin gelir vergisi oranları %7, 175 manat + 2500–8000 manat aralığında olan məbləğin %10’u və 725 manat + 8000 manatı aşan məbləğin %14’ü olaraq planlaşdırılır.
– Kurumlar vergisinin vergilendirme konusu anlayışında değişiklik öngörülmektedir.
İlgili kurumun belirlediği kriterlere uygun yatırım projeleri çərçivəsində, devlet müəssisələrinə dövlət investisiya proqramı ilə ayrılmış və aktivlərə daxil edilmiş vəsait istisna olmaqla, dövlət büdcəsindən ayrılan digər vəsait hesabına alınan və ya quraşdırılan əsas vəsaitlər və qeyri-maddi aktivlər üzrə Məcəllənin 114-cü maddəsinə uyğun hesablanan amortizasiya məbləği (vergi ödəyicisinin öz vəsaiti hesabına aparılan və əsas vəsaitlərin dəyərinə daxil edilən təmir xərcləri üzrə amortizasiya istisna olmaqla) vergitutma obyekti kimi müəyyən edilir.
– Üfüqi (horizontal) monitorinqə qəbul edilən vergi mükəlləfləri üçün amortisman hesablanması və gəlirdən çıxılması qaydaları müəyyən edilir.
Üfüqi monitorinqə qəbul edilən vergi ödəyiciləri amortismanı düz çizgi (doğru hat) veya azalan bakiye yöntemi ilə, digər vergi ödəyiciləri isə yalnız azalan bakiye yöntemi ilə (qeyri-maddi aktivlər istisna olmaqla) hesablaya biləcək. İllik amortisman normalarının hesablanmasında istifadə ediləcək aktivlərin siyahısı yeniden müəyyən edilmiş və əlavə dəyişikliklər edilmişdir.
– Yabancı menşeli balık ürünləri,
1 Ocak 2022 tarihinden itibaren 5 yıl müddətində ƏDV-nin vergitutma obyektinin topdan və pərakəndə satışı zamanı tətbiq olunan ticarət əlavəsi kimi müəyyən edilən kənd təsərrüfatı məhsullarından çıxarılacaq.
– Basitleştirilmiş vergi oranında değişiklik edilməkdədir.
Halka sunulan hizmetlər üzrə POS-terminal vasitəsilə nağdsız şəkildə aparılan ödemələr əsasında formalaşan vergitutma obyekti üçün 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren 3 yıl müddətinə vergi oranı %6 olaraq müəyyən edilir. Nağdsız ödemələr vahid əməliyyat sisteminə inteqrasiya edilmiş POS-terminal vasitəsilə həyata keçirilməlidir.
– Basitleştirilmiş vergi və ƏDV məqsədləri üçün vergi tutulan əməliyyatların həcmi müəyyən edilərkən,
vergi ödəyicisinin pərakəndə ticarət və vergi uçotunda olmayan şəxslərə göstərdiyi xidmətlər üzrə POS-terminal vasitəsilə nağdsız aparılan ödənişlər əsasında formalaşan dövriyyəsi 0,5 əmsal tətbiq edilərək nəzərə alınacaq.
Haber verildiği gibi, 2026 yılında Vergi Kanununda bir dizi önemli yeniliklerin olması gözlənmektedir. Buna vergi oranlarının ve vergilendirme matrahının değişmesi, yeni yaklaşım və mexanizmlər, idarəi kontrol və diğer məsələlər daxildir.
2026 yılından itibaren Vergi Kanununa vergi kontrolü və onun türleri; vergi mükellefinin qeydiyyata alınması və qeydiyyatdan çıxarılması qaydaları; elektronik fatura-belgelerinin təqdim edilməsi; gerçek kişilerin gelir vergisi və tüzel kişilerin kurumlar vergisi, amortisman ayırmaları; katma değer vergisi, aksizlər, emlak, arazi, yol və maden vergiləri, sadələşdirilmiş vergi, “Ayırt Edici İşaret” alma şartları və diğer sahələr üzrə önemli değişikliklər edilmesi planlanmaktadır.
— Değişikliklər kapsamında Vergi Kanununa “yatay izleme” (horizontal monitoring) anlayışının eklenmesi nəzərdə tutulur.
Yatay izlemenin amacı, vergilərin doğru hesaplanması, zamanında və tam şəkildə ödenmesine yönelik kontrolün daha modern və etkin şekilde hayata geçirilmesidir. Yatay izlemeye kabul edilen vergi mükelleflerinde izleme dönemleri üzrə — kameral yoxlamalar və bəzi istisnalar xaric olmaqla — səyyar vergi denetimleri yapılmayacaktır. Yeni anlayışla bağlı izleme prosedurları, konuları, kapsanan şəxslər, mükellefin öhdəlikləri, izlemeden çıxarılma halları və mali yaptırımlar ayrıca maddələrlə belirlenəcək.
— Elektronik fatura-belgelerinin təqdim edilmə sürelerindeki değişikliklere görə,
diğer işlərin görülmesi ve hizmet sunulmasından farklı olaraq, uluslararası taşıma hizmetleri için elektronik fatura — taşıma hizmetleri başlamadan önce; düzenli və sürekli sunulan hizmetler için ise — her takvim ayı için hizmete başlanıldığı gün təqdim edilməlidir.
Avans ödemelerine ilişkin elektronik fatura, avansın alındığı gün değil, ondan əvvəl təqdim edilməlidir. Yabancılar və vatansız kişiler tarafından Azerbaycan Cumhuriyeti sınırları içinde satın alınan, üretim veya ticari amaçlı olmayan mallarla yanaşı, tıbbi kuruluşlar və özel tıbbi faaliyetle uğraşan gerçek kişiler tərəfindən yabancılara və vatansız kişilere sunulan tıbbi hizmetlər üçün ödənilmiş KDV-nin iadesi məqsədilə istifadə ediləcək elektronik faturanın tek tip formu yetkili kurum tərəfindən onaylanacaktır.
– Bireysel gelir vergisine ilişkin planlanan değişikliklere göre,
petrol-gaz sektöründe faaliyet göstərmeyen ve devlet dışı sektora ait işletmelerde çalışan kişilerin ücret gelirlerine 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren gelir vergisi uygulanacak ve vergi oranları kademeli olaraq artırılacaktır. 1 Ocak 2027’ye kadar vergi oranları şu şəkildə müəyyən edilmiştir: Gelir 2500 manata kadar olduğunda %3, 2500–8000 manat aralığında olduğunda 75 manat + 2500 manatı aşan məbləğin %10’u, gelir 8000 manatdan çox olduqda isə 625 manat + 8000 manatı aşan məbləğin %14’ü.
1 Ocak 2027 tarihinden itibaren vergi oranları sırasıyla %5, 125 manat + 2500–8000 manat aralığında olan məbləğin %10’u və 675 manat + 8000 manatı aşan məbləğin %14’ü olaraq müəyyən ediləcək. 1 Ocak 2028 tarixinden itibaren isə bu şəxslərin gelir vergisi oranları %7, 175 manat + 2500–8000 manat aralığında olan məbləğin %10’u və 725 manat + 8000 manatı aşan məbləğin %14’ü olaraq planlaşdırılır.
– Kurumlar vergisinin vergilendirme konusu anlayışında değişiklik öngörülmektedir.
İlgili kurumun belirlediği kriterlere uygun yatırım projeleri çərçivəsində, devlet müəssisələrinə dövlət investisiya proqramı ilə ayrılmış və aktivlərə daxil edilmiş vəsait istisna olmaqla, dövlət büdcəsindən ayrılan digər vəsait hesabına alınan və ya quraşdırılan əsas vəsaitlər və qeyri-maddi aktivlər üzrə Məcəllənin 114-cü maddəsinə uyğun hesablanan amortizasiya məbləği (vergi ödəyicisinin öz vəsaiti hesabına aparılan və əsas vəsaitlərin dəyərinə daxil edilən təmir xərcləri üzrə amortizasiya istisna olmaqla) vergitutma obyekti kimi müəyyən edilir.
– Üfüqi (horizontal) monitorinqə qəbul edilən vergi mükəlləfləri üçün amortisman hesablanması və gəlirdən çıxılması qaydaları müəyyən edilir.
Üfüqi monitorinqə qəbul edilən vergi ödəyiciləri amortismanı düz çizgi (doğru hat) veya azalan bakiye yöntemi ilə, digər vergi ödəyiciləri isə yalnız azalan bakiye yöntemi ilə (qeyri-maddi aktivlər istisna olmaqla) hesablaya biləcək. İllik amortisman normalarının hesablanmasında istifadə ediləcək aktivlərin siyahısı yeniden müəyyən edilmiş və əlavə dəyişikliklər edilmişdir.
– Yabancı menşeli balık ürünləri,
1 Ocak 2022 tarihinden itibaren 5 yıl müddətində ƏDV-nin vergitutma obyektinin topdan və pərakəndə satışı zamanı tətbiq olunan ticarət əlavəsi kimi müəyyən edilən kənd təsərrüfatı məhsullarından çıxarılacaq.
– Basitleştirilmiş vergi oranında değişiklik edilməkdədir.
Halka sunulan hizmetlər üzrə POS-terminal vasitəsilə nağdsız şəkildə aparılan ödemələr əsasında formalaşan vergitutma obyekti üçün 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren 3 yıl müddətinə vergi oranı %6 olaraq müəyyən edilir. Nağdsız ödemələr vahid əməliyyat sisteminə inteqrasiya edilmiş POS-terminal vasitəsilə həyata keçirilməlidir.
– Basitleştirilmiş vergi və ƏDV məqsədləri üçün vergi tutulan əməliyyatların həcmi müəyyən edilərkən,
vergi ödəyicisinin pərakəndə ticarət və vergi uçotunda olmayan şəxslərə göstərdiyi xidmətlər üzrə POS-terminal vasitəsilə nağdsız aparılan ödənişlər əsasında formalaşan dövriyyəsi 0,5 əmsal tətbiq edilərək nəzərə alınacaq.