Faaliyetini durduran vergi mükellefi yeniden faaliyete başlarsa, beyannameyi nasıl sunmalıdır?

Faaliyetini durduran vergi mükellefi yeniden faaliyete başlarsa, beyannameyi nasıl sunmalıdır?



Konu hakkında uzman Anar Bayramov yorum yapıyor. Eğer bir vergi mükellefi yılın ortasında faaliyetini geçici olarak durdurursa, Vergi Kanunu'nun 149.3’üncü maddesine göre 30 gün içerisinde kurumlar (gelir) vergisi beyannamesini sunmalıdır. Ancak uygulamada bazen karşılaştığımız durumlar oluyor ki, mükellef yılın ortasında, örneğin 31.08.2024 tarihinde faaliyetini geçici olarak durdurmasına rağmen, o yıl için beyannamenin son sunum tarihi olarak 31.03.2025 olduğunu düşünüyor ve beyannameyi sunmuyor. Mükellef 31.03.2025 tarihini beklerken, vergi idaresi tarafından masa başı (kamusal) kontrol yoluyla ona kurumlar vergisi hesaplanıyor.

Daha önceki uygulamalarda, vergi mükellefi yılın ortasında faaliyetini durdurduğunda, Vergi Kanunu'nun 149.3’üncü maddesine uygun olarak o yıl için kurumlar vergisi beyannamesi sunar ve yıl başından faaliyetini durdurduğu tarihe kadar elde ettiği gelirleri ve bu gelirlerle ilgili giderleri beyannamede bildirirdi. Bu dönem için vergi yükümlülüğünü öder ve beyanname vergi dairesi tarafından onaylanırdı. Bir süre sonra mükellef faaliyetini yeniden başlatırdı. Ancak yeniden faaliyete başladıktan sonra yıl sonuna kadar elde ettiği gelirleri beyan etmez ve düzeltilmiş beyanname vermezdi. Söz konusu yıl için verdiği mevcut beyanname vergi idaresi tarafından onaylandığı ve Vergi Kanunu’nun 37.2’nci maddesine göre ilgili dönem için tekrar masa başı denetim yapılamadığı için, mükellef faaliyetini yeniden başlattığı tarihten yıl sonuna kadar elde ettiği gelirleri beyan etmeden vergiden kaçınmış olurdu.

Örnek: Diyelim ki mükellef 30.06.2024 tarihinde faaliyetini geçici olarak durdurmuştur. Yılın başından bu tarihe kadar işletmenin 800.000 manat geliri ve bu gelirle ilgili 200.000 manat gideri olmuştur. Faaliyetini durdurduğu için 30 gün içinde cari kurumlar vergisi beyannamesini sunar ve 600.000 manat kâr üzerinden 120.000 manat vergi öder. İşletme 01.09.2024 tarihinde faaliyetini yeniden başlatır ve 01.09.2024–31.12.2024 tarihleri arasında 100.000 manat gelir elde eder. Ancak bu gelir vergilendirilmez.

2024 yılından itibaren Vergi Kanunu’na eklenen değişikliğe göre, eğer mükellef yılın ortasında faaliyetini geçici olarak durdurur ve bu tarihe kadar olan dönem için kurumlar vergisi beyannamesi sunarsa, aynı yıl içinde faaliyetini tekrar başlatırsa, takip eden yılın 31 Mart tarihine kadar düzeltilmiş kurumlar vergisi beyannamesi sunmak zorundadır.

Yukarıdaki örnekte işletme düzeltilmiş beyanname sunmalı, yıl içinde elde ettiği toplam 900.000 manat geliri ve buna ilişkin 200.000 manat gideri göstererek 700.000 manat kâr üzerinden vergisini ödemelidir.

Aksi takdirde, vergi idaresi tarafından masa başı kontrolle vergi hesaplanacaktır.