tr
Araba tamiriyle uğraşan ustalar ne kadar vergi ödüyor?
Araba tamiriyle uğraşan ustalar ne kadar vergi ödüyor?
Konuyu uzman Zahir Adıgözəlov değerlendiriyor. Mevzuata göre, gerçek kişilerin hizmet göstererek gelir elde etmeleri vergi yükümlülüğü yaradır. Otomobil tamiri, yedek parça değişimi ve diğer hizmetleri sunan kişiler de Vergi Kanunu ile belirlenmiş kurallara uygun olarak vergilendirilmektedir. Bu makalede otomobil ustalarının tabi olabilecekleri vergi rejimleri ile beyan ve ödeme yükümlülükleri açıklanmaktadır.
Eğer bir otomobil ustası hukuki bir sözleşmeyle (örneğin, herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye hizmet vermek üzere) faaliyet gösteriyorsa, vergi ve sosyal yükümlülükleri şu şekilde düzenlenmektedir:
Vergi Kanunu’nun 101.1 maddesine göre, 101.1-1 maddesinin hükümleri dikkate alınarak, gerçek kişilerin ücretli işten elde ettikleri aylık gelirlerden vergi aşağıdaki şekilde tutulur:
A) 2.500 manata kadar – %14;
B) 2.500 manattan fazla olduğunda – 350 manat + 2.500 manatı aşan kısmın %25’i.
Aynı zamanda, “Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.5.2 maddesine göre, ödeme kaynağında sosyal sigorta primi; “Zorunlu Sağlık Sigortası Hakkında” Kanunun 15-10.1.4 maddesine göre ise zorunlu sağlık sigortası primi ödenmelidir.
Örnek 1: “AA” LTD, Ocak 2022’de vergi dairesinde kaydı olmayan bir gerçek kişiye aracını tamir ettirmiştir. Anlaşılan tutar vergi ve kesintiler dahil 3.000 manat olmuştur. Ödeme Mart 2022’de yapılmış ve borç tamamen ödenmiştir. Kesintileri ve gerçek kişiye ödenen tutarı hesaplayalım:
Kaynakta tutulan vergi:
(2.500 x %14) + (500 x %25) = 350 + 125 = 475 manat
Zorunlu devlet sosyal sigorta primi:
3.000 x %25 = 750 manat
Zorunlu sağlık sigorta primi:
3.000 x %2 = 60 manat
Gerçek kişiye ödenen tutar:
3.000 – 475 – 750 – 60 = 1.715 manat
Otomobil ustaları gerçek kişi olarak aşağıdaki vergi rejimlerinden birini seçerek faaliyet gösterebilirler:
a) Basitleştirilmiş vergi rejimi
Eğer otomobil ustası motor, yürüyen aksam, elektrik gibi belirli parçaların tamiri hizmetini veriyorsa ve yıllık cirosu 200.000 manatdan az ise, basitleştirilmiş vergi mükellefi olabilir.
b) Gelir vergisi ile faaliyet
Eğer basitleştirilmiş vergi rejimi seçilmemişse, otomobil ustası gelir vergisi mükellefi olur.
Örnek 2: Diyelim ki, 2024 yılında bir otomobil ustasının toplam geliri 300.000 manat, belgelenmiş gideri ise 200.000 manat. Bu durumda gelir vergisi mükellefi olarak 100.000 manat net geliri ve 54.000 manat KDV yükümlülüğü oluşur:
300.000 – 200.000 = 100.000 manat
100.000 x %20 = 20.000 manat (gelir vergisi)
300.000 x %18 = 54.000 manat (KDV)
Eğer otomobil ustası girişimcilik faaliyeti yürütüyorsa, zorunlu devlet sosyal sigorta primi ödemelidir. Bu ödeme emeklilik sermayesi ve sosyal güvenlik hakkının oluşması için temeldir.
“Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.5 maddesine göre, ücretli çalışmaya dahil olmayan faaliyetlerden gelir elde eden sigortalılar için zorunlu devlet sosyal sigorta primi aşağıdaki oranlarla ödenir (2026 yılı 1 Ocak tarihine kadar, asgari aylık ücretin %25’i esas alınarak):
Bakü’de – %100 = 100 manat
Sumgayıt ve Gence’de – %90 = 90 manat
Diğer şehirlerde – %80 = 80 manat
İlçelerde ve kasabalarda – %60 = 60 manat
Kırsal alanlarda – %50 = 50 manat
Bakü'de faaliyet gösteren otomobil ustaları 100 manat, Sumgayıt ve Gence’de 90 manat, diğer şehirlerde 80 manat, ilçelerde 60 manat, köylerde çalışan ustalar ise 50 manat sosyal sigorta öderler.
“Zorunlu Sağlık Sigortası Hakkında” Kanunun 15-10.1.3 maddesine göre, faaliyet gösterilen bölgeden bağımsız olarak, bireysel girişimciler asgari aylık ücretin %4’ü oranında zorunlu sağlık sigortası primi öderler:
400 x %4 = 16 manat
(Bu tutar sabittir.)
Beyanname verilmesi:
A) Basitleştirilmiş vergi rejimi için: 3 aylık ve yıllık beyanname verilir.
B) Gelir vergisi rejimi için: Yıllık gelir beyannamesi verilir.
Örnek 3: Diyelim ki, Bakü’de faaliyet gösteren bir otomobil ustası 2025 yılında 50.000 manat gelir elde etmiştir. Eğer basitleştirilmiş vergi rejimi ile çalışıyorsa:
Vergi (%2): 50.000 x %2 = 1.000 manat
Sosyal sigorta (yıllık): 100 x 12 = 1.200 manat
Sağlık sigortası (yıllık): 16 x 12 = 192 manat
Toplam yükümlülük: 2.392 manat
Eğer otomobil ustası gelir vergisi mükellefi ise, yıllık gelirinin %20’si oranında vergi hesaplayıp ödemelidir.
Not: Vergi Kanunu’nun 220.10 maddesine göre, sabit makbuz (fiş) uygulanan faaliyetler arasında otomobil tamiri hizmeti yer almamaktadır. Yani otomobil ustalarının bu rejimi kullanması hukuki olarak sınırlıdır.
Konuyu uzman Zahir Adıgözəlov değerlendiriyor. Mevzuata göre, gerçek kişilerin hizmet göstererek gelir elde etmeleri vergi yükümlülüğü yaradır. Otomobil tamiri, yedek parça değişimi ve diğer hizmetleri sunan kişiler de Vergi Kanunu ile belirlenmiş kurallara uygun olarak vergilendirilmektedir. Bu makalede otomobil ustalarının tabi olabilecekleri vergi rejimleri ile beyan ve ödeme yükümlülükleri açıklanmaktadır.
Eğer bir otomobil ustası hukuki bir sözleşmeyle (örneğin, herhangi bir gerçek veya tüzel kişiye hizmet vermek üzere) faaliyet gösteriyorsa, vergi ve sosyal yükümlülükleri şu şekilde düzenlenmektedir:
Vergi Kanunu’nun 101.1 maddesine göre, 101.1-1 maddesinin hükümleri dikkate alınarak, gerçek kişilerin ücretli işten elde ettikleri aylık gelirlerden vergi aşağıdaki şekilde tutulur:
A) 2.500 manata kadar – %14;
B) 2.500 manattan fazla olduğunda – 350 manat + 2.500 manatı aşan kısmın %25’i.
Aynı zamanda, “Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.5.2 maddesine göre, ödeme kaynağında sosyal sigorta primi; “Zorunlu Sağlık Sigortası Hakkında” Kanunun 15-10.1.4 maddesine göre ise zorunlu sağlık sigortası primi ödenmelidir.
Örnek 1: “AA” LTD, Ocak 2022’de vergi dairesinde kaydı olmayan bir gerçek kişiye aracını tamir ettirmiştir. Anlaşılan tutar vergi ve kesintiler dahil 3.000 manat olmuştur. Ödeme Mart 2022’de yapılmış ve borç tamamen ödenmiştir. Kesintileri ve gerçek kişiye ödenen tutarı hesaplayalım:
Kaynakta tutulan vergi:
(2.500 x %14) + (500 x %25) = 350 + 125 = 475 manat
Zorunlu devlet sosyal sigorta primi:
3.000 x %25 = 750 manat
Zorunlu sağlık sigorta primi:
3.000 x %2 = 60 manat
Gerçek kişiye ödenen tutar:
3.000 – 475 – 750 – 60 = 1.715 manat
Otomobil ustaları gerçek kişi olarak aşağıdaki vergi rejimlerinden birini seçerek faaliyet gösterebilirler:
a) Basitleştirilmiş vergi rejimi
Eğer otomobil ustası motor, yürüyen aksam, elektrik gibi belirli parçaların tamiri hizmetini veriyorsa ve yıllık cirosu 200.000 manatdan az ise, basitleştirilmiş vergi mükellefi olabilir.
b) Gelir vergisi ile faaliyet
Eğer basitleştirilmiş vergi rejimi seçilmemişse, otomobil ustası gelir vergisi mükellefi olur.
Örnek 2: Diyelim ki, 2024 yılında bir otomobil ustasının toplam geliri 300.000 manat, belgelenmiş gideri ise 200.000 manat. Bu durumda gelir vergisi mükellefi olarak 100.000 manat net geliri ve 54.000 manat KDV yükümlülüğü oluşur:
300.000 – 200.000 = 100.000 manat
100.000 x %20 = 20.000 manat (gelir vergisi)
300.000 x %18 = 54.000 manat (KDV)
Eğer otomobil ustası girişimcilik faaliyeti yürütüyorsa, zorunlu devlet sosyal sigorta primi ödemelidir. Bu ödeme emeklilik sermayesi ve sosyal güvenlik hakkının oluşması için temeldir.
“Sosyal Sigorta Hakkında” Kanunun 14.5 maddesine göre, ücretli çalışmaya dahil olmayan faaliyetlerden gelir elde eden sigortalılar için zorunlu devlet sosyal sigorta primi aşağıdaki oranlarla ödenir (2026 yılı 1 Ocak tarihine kadar, asgari aylık ücretin %25’i esas alınarak):
Bakü’de – %100 = 100 manat
Sumgayıt ve Gence’de – %90 = 90 manat
Diğer şehirlerde – %80 = 80 manat
İlçelerde ve kasabalarda – %60 = 60 manat
Kırsal alanlarda – %50 = 50 manat
Bakü'de faaliyet gösteren otomobil ustaları 100 manat, Sumgayıt ve Gence’de 90 manat, diğer şehirlerde 80 manat, ilçelerde 60 manat, köylerde çalışan ustalar ise 50 manat sosyal sigorta öderler.
“Zorunlu Sağlık Sigortası Hakkında” Kanunun 15-10.1.3 maddesine göre, faaliyet gösterilen bölgeden bağımsız olarak, bireysel girişimciler asgari aylık ücretin %4’ü oranında zorunlu sağlık sigortası primi öderler:
400 x %4 = 16 manat
(Bu tutar sabittir.)
Beyanname verilmesi:
A) Basitleştirilmiş vergi rejimi için: 3 aylık ve yıllık beyanname verilir.
B) Gelir vergisi rejimi için: Yıllık gelir beyannamesi verilir.
Örnek 3: Diyelim ki, Bakü’de faaliyet gösteren bir otomobil ustası 2025 yılında 50.000 manat gelir elde etmiştir. Eğer basitleştirilmiş vergi rejimi ile çalışıyorsa:
Vergi (%2): 50.000 x %2 = 1.000 manat
Sosyal sigorta (yıllık): 100 x 12 = 1.200 manat
Sağlık sigortası (yıllık): 16 x 12 = 192 manat
Toplam yükümlülük: 2.392 manat
Eğer otomobil ustası gelir vergisi mükellefi ise, yıllık gelirinin %20’si oranında vergi hesaplayıp ödemelidir.
Not: Vergi Kanunu’nun 220.10 maddesine göre, sabit makbuz (fiş) uygulanan faaliyetler arasında otomobil tamiri hizmeti yer almamaktadır. Yani otomobil ustalarının bu rejimi kullanması hukuki olarak sınırlıdır.