tr
Hangi durumlarda EMAS sisteminde tarife (görev) maaşından daha düşük bir tutar belirlenebilir?
Hangi durumlarda EMAS sisteminde tarife (görev) maaşından daha düşük bir tutar belirlenebilir?
İş Kanunu’nun 157’nci maddesine göre, ücretin kapsamına aylık tarife (görev) maaşı, ek ödemeler ve primler dahildir. Söz konusu maddede tarife (görev) maaşı, ücrete ek ödemeler ve prim kavramları da açıklanmıştır. Konuyu uzman Anar Bayramov değerlendirmektedir:
“Tarife (görev) maaşı; işin karmaşıklığı, emeğin yoğunluğu ve çalışanın mesleki yeterlilik düzeyine göre belirlenen ücretin ana kısmıdır.
Ücrete ek ödeme; çalışma koşullarıyla bağlantılı olarak telafi veya teşvik amacıyla çalışanın tarife (görev) maaşına, ücretine eklenen ilave ödemedir.
Prim; emeğin nicelik ve nitelik açısından artırılmasına çalışanın maddi ilgisini yükseltmek amacıyla, ücret sisteminde öngörülen usul ve biçimde verilen teşvik edici parasal ödemedir.”
Öncelikle tarife (görev) maaşının Çalışma ve İstihdam Alt Sistemi’nde (ƏMAS) kaydedilmesine ilişkin hususlara açıklık getirelim. İş Kanunu’nun 155’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında, aylık çalışma süresi normunu dolduran ve işlevini yerine getiren çalışanın aylık ücretinin, devlet tarafından belirlenen asgari ücret tutarından düşük olamayacağı belirtilmiştir.
Bilgi için belirtelim ki, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren Azerbaycan’da asgari ücret 400 manat olarak belirlenmiştir. ƏMAS alt sisteminde de asgari ücrete ilişkin bu şartlara uyulmaktadır.
Örnek 1: İşveren bir pozisyon oluştururken bunu tam kadro olarak belirtir; ancak çalışanın ücretini asgari ücretten (400 manattan) daha düşük belirlemek ister. Bu durumda yazılım, 400 manattan düşük ücreti kabul etmeyecek ve en az asgari ücret tutarında olması gerektiğine dair bir uyarı verecektir.
Örnek 2: İşveren, tam kadro olarak oluşturduğu pozisyona ek iş yeri kapsamında bir çalışan alır. Bu durumda çalışanın iş yeri ek iş yeri olarak kaydedildiğinden, sistem tarife (görev) maaşı bölümünde herhangi bir kısıtlama uygulamaz. İşveren, çalışana asgari ücretten düşük bir ücret belirleyebilir.
Örnek 3: İşveren kadro oluştururken “Tam” yerine “Diğerleri (3/4, 1/2 vb.)” seçeneğini seçer. Çalışanı asıl iş yeri kapsamında işe aldığında, kadro birimi tam olarak belirtilmediğinden, ƏMAS tarafından asgari ücret şartı uygulanmaz.
Peki, tam kadrolu bir pozisyonda çalışana kısmi çalışma süresi uygulanarak asgari ücretin altında bir ödeme yapılabilir mi?
Uygulamada en sık karşılaşılan durumlardan biri de, kadro birimi oluşturulurken “Kadro bilgileri” bölümünde “Tam” seçeneğini işaretleyen işverenin, işe alınan çalışanın çalışma süresi normunu tam olarak belirlemek istememesidir.
Örnek 4: İşveren, tam kadro olarak oluşturduğu satış müdürü pozisyonuna bir çalışan alır. İş sözleşmesi şartlarına göre çalışanın günlük çalışma süresi 5 saat olarak belirlenmiştir. ƏMAS’ta iş sözleşmesi bildirimi bölümünde çalışanın asıl iş yeri kapsamında işe alındığı belirtilmiştir. İşveren, çalışanın aylık çalışma süresi normunu tam olarak doldurmayacağını gerekçe göstererek, ona 400 manat yerine 250 manat ücret belirlemiştir.
ƏMAS alt sistemi, çalışanın iş yerinin asıl iş yeri ve kadronun tam kadro olduğunu dikkate alarak, çalışana asgari ücretin altında yani 250 manat ücret belirlenmesine izin vermeyecektir. İş mevzuatı açısından bu durum mümkün olsa da, ƏMAS alt sistemi tarafından kısıtlama uygulanmaktadır. Çözüm olarak işveren, tam kadro olarak oluşturduğu satış müdürü boş pozisyonunu iptal etmeli ve çalışanın çalışma saatlerine uygun şekilde 3/4, 1/2 veya 1/4 oranında yeni bir kadro oluşturmalıdır.
İş Kanunu’nun 157’nci maddesine göre, ücretin kapsamına aylık tarife (görev) maaşı, ek ödemeler ve primler dahildir. Söz konusu maddede tarife (görev) maaşı, ücrete ek ödemeler ve prim kavramları da açıklanmıştır. Konuyu uzman Anar Bayramov değerlendirmektedir:
“Tarife (görev) maaşı; işin karmaşıklığı, emeğin yoğunluğu ve çalışanın mesleki yeterlilik düzeyine göre belirlenen ücretin ana kısmıdır.
Ücrete ek ödeme; çalışma koşullarıyla bağlantılı olarak telafi veya teşvik amacıyla çalışanın tarife (görev) maaşına, ücretine eklenen ilave ödemedir.
Prim; emeğin nicelik ve nitelik açısından artırılmasına çalışanın maddi ilgisini yükseltmek amacıyla, ücret sisteminde öngörülen usul ve biçimde verilen teşvik edici parasal ödemedir.”
Öncelikle tarife (görev) maaşının Çalışma ve İstihdam Alt Sistemi’nde (ƏMAS) kaydedilmesine ilişkin hususlara açıklık getirelim. İş Kanunu’nun 155’inci maddesinin 3’üncü fıkrasında, aylık çalışma süresi normunu dolduran ve işlevini yerine getiren çalışanın aylık ücretinin, devlet tarafından belirlenen asgari ücret tutarından düşük olamayacağı belirtilmiştir.
Bilgi için belirtelim ki, 1 Ocak 2025 tarihinden itibaren Azerbaycan’da asgari ücret 400 manat olarak belirlenmiştir. ƏMAS alt sisteminde de asgari ücrete ilişkin bu şartlara uyulmaktadır.
Örnek 1: İşveren bir pozisyon oluştururken bunu tam kadro olarak belirtir; ancak çalışanın ücretini asgari ücretten (400 manattan) daha düşük belirlemek ister. Bu durumda yazılım, 400 manattan düşük ücreti kabul etmeyecek ve en az asgari ücret tutarında olması gerektiğine dair bir uyarı verecektir.
Örnek 2: İşveren, tam kadro olarak oluşturduğu pozisyona ek iş yeri kapsamında bir çalışan alır. Bu durumda çalışanın iş yeri ek iş yeri olarak kaydedildiğinden, sistem tarife (görev) maaşı bölümünde herhangi bir kısıtlama uygulamaz. İşveren, çalışana asgari ücretten düşük bir ücret belirleyebilir.
Örnek 3: İşveren kadro oluştururken “Tam” yerine “Diğerleri (3/4, 1/2 vb.)” seçeneğini seçer. Çalışanı asıl iş yeri kapsamında işe aldığında, kadro birimi tam olarak belirtilmediğinden, ƏMAS tarafından asgari ücret şartı uygulanmaz.
Peki, tam kadrolu bir pozisyonda çalışana kısmi çalışma süresi uygulanarak asgari ücretin altında bir ödeme yapılabilir mi?
Uygulamada en sık karşılaşılan durumlardan biri de, kadro birimi oluşturulurken “Kadro bilgileri” bölümünde “Tam” seçeneğini işaretleyen işverenin, işe alınan çalışanın çalışma süresi normunu tam olarak belirlemek istememesidir.
Örnek 4: İşveren, tam kadro olarak oluşturduğu satış müdürü pozisyonuna bir çalışan alır. İş sözleşmesi şartlarına göre çalışanın günlük çalışma süresi 5 saat olarak belirlenmiştir. ƏMAS’ta iş sözleşmesi bildirimi bölümünde çalışanın asıl iş yeri kapsamında işe alındığı belirtilmiştir. İşveren, çalışanın aylık çalışma süresi normunu tam olarak doldurmayacağını gerekçe göstererek, ona 400 manat yerine 250 manat ücret belirlemiştir.
ƏMAS alt sistemi, çalışanın iş yerinin asıl iş yeri ve kadronun tam kadro olduğunu dikkate alarak, çalışana asgari ücretin altında yani 250 manat ücret belirlenmesine izin vermeyecektir. İş mevzuatı açısından bu durum mümkün olsa da, ƏMAS alt sistemi tarafından kısıtlama uygulanmaktadır. Çözüm olarak işveren, tam kadro olarak oluşturduğu satış müdürü boş pozisyonunu iptal etmeli ve çalışanın çalışma saatlerine uygun şekilde 3/4, 1/2 veya 1/4 oranında yeni bir kadro oluşturmalıdır.